Gelecekte çocuklarımızı hangi yetkinlikler bekliyor? Hangi beceri setlerine hazırlıklı olmamız gerekir? www.egitimpedia.com yazarlarından Gözde Berber Özbalaban anlatıyor…

Yeni Çağda Hangi Beceriler Ön Plana Çıkacak?  

15 yılı aşkın süredir, yetişkinlerle gelişim, şirketlerle dönüşüm üzerine çalışan biri olarak, ilk Eğitimpedia yazıları yolculuğuma, son günlerde gündemde olan ve hem androgoji (yetişkin eğitimi) hem pedagoji üzerine çalışanları ilgilendirebilecek bir konu ile başlamak istedim. 

Yeni çağda, hangi beceriler ön plana çıkacak? 

Çocuklarımızı gelecekte hangi yetkinlikler bekliyor ve kendi kişisel gelişimini sahicilikle dert edinen biz yetişkinler, kendimizi hangi alanlarda geliştirebiliriz? 

Tesla’nın kurucusu ve dünyanın en önemli girişimcilerinden kabul edilen Elon Musk, geçtiğimiz günlerde Twitter üzerinde çok konuşulan bir çağrıda bulundu. 

Bu çağrıda, Musk, Tesla şirketinde çalışmak isteyenlerin, bir lisans hatta lise diplomasına sahip olmasının zorunluluk olmadığını söyledi. 

Kendisi de Stanford Universitesinde yapmakta olduğu doktora programını yarıda bırakan Musk, şirketinin AI (Yapay Zeka) takımına katılmak isteyenlerde aradıkları en önemli şeyin, kodlama olduğunu ve gerisinin öğrenilebileceğine inandığını belirtti. 

Çoğu Twitter kullanıcısı bunu sadece motivasyonel bir konuşma olarak algılasa ve geçerliliğini sorgulasa da, Musk’ın söylemi, yeni bir söylem değil. 2014’de bir Alman otomotiv dergisine verdiği röportajda da, çalışma arkadaşlarında aradığı ilk özelliğin bir diploma olmadığını belirtmişti. Fortune 500 listesinde öne çıkan şirket yöneticilerinin de daha önce benzer açıklamalarda bulunduğunu biliyoruz. 

Endüstri 4.0 gelecekteki dijital, bilimsel, sosyo-kültürel, ekonomik değişimleri ön görür ve dünyayı şekillendirirken, yeni beceri setlerine ihtiyaç olacağı aşikar. Bu da odağı doğal olarak akademik gelişimden daha çok, bu geleceğe uyum sağlayabilecek ve şekillendirebilecek becerilere çekiyor. 

Bu durumda yukarıdaki sorulara cevap aramanın zamanı çoktan gelmiş olmalı. Çocuklarımızı okullarından alıp, diplomalarımızı yakmayacağız ama güldür güldür gelen, hatta gelmiş olan bir geleceğin gerektirdiği beceri/ yetkinlik setlerini de bilmek – bunlara hazırlanmak akıllıca olabilir. 

Bu durumda biraz o becerilere bakalım. Aşağıda belirtilen liste, her yıl düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu, McKinsey’nin son raporları ve futurist dergilerden derlenerek hazırlandı. 

1. Kompleks Problem Çözme ve Eleştirel Düşünce – Gelecek Beyinler

Nesnelerin interneti, yapay zeka, akıllı robot otomasyon sistemleri, zenginleştirilmiş gerçeklik gibi kavramlarla çalışacak zihinlerin, iş yaşamında karşılaşabilecekleri karmaşık problemleri net ele alabilmeleri ve sorunlara farklı/çoklu bakış açılarından bakabilmeleri en ön sırada yer alan becerilerden biri. Eğitim sistemimizde bu becerinin yerini tekrar tekrar sorgulamak zorundayız. 

2. Yaratıcılık – Üretme Gücü & Cesareti 

Geleceğin inovasyonlarını düşünürsek, hem yeni nesillerin, hem biz yetişkinlerin yaratıcılık becerilerini geliştirmek üzerine odaklanması gerekliliği şaşırtıcı değil. İçinde çalışılan sektör, pozisyon ne olursa olsun, masaya yeni, taze bakış açıları, fikir, ürün koyabilmek önemini her daim koruyacak gibi görünüyor. Elbette bunun için kritik bazı ön gereklilikler yok değil. Cesaret edebilmek ve inisiyatif alabilmek gibi… 

3. İşbirliği – Tek Başına Değil, Birlikte! 

İş yaşamındaki çalışma dinamikleri, gün geçtikçe, plazalarda tek başına çalışılan kübiklerden, birlikte üretilen, sosyal çalışma takımlarına ve bu takımlarda birlikte iş sonuçları almaya evriliyor. Silo çalışma sitemlerinden bütünsel bakmaya dönüşen yeni dinamiklerde, takımla işbirliği içerisinde çalışabilme becerileri de ön plana çıkıyor. 

4. Sosyal Zeka – Nur Topu Gibi Bir Zeka Türümüz Oldu

Üzerine çok konuşulup yazılan Duygusal Zeka’dan sonra, bu kavramı kapsayan ve daha geniş farkındalık/davranış setini içeren bir zeka kavramı ile karşı karşıyayız. Özellikle liderlik ve yönetim teorilerinde öne çıkan bu zeka türü, uzaktan çalışma, yapay zeka ile iletişim, internet ekonomisi gibi başlıklar hayatımıza girdikçe, daha fazla önem kazanıyor. Çok özet bir tanımla, sosyal zeka, duygusal zekayı, bireyin adaptasyon becerilerini ve durumsal olarak -bir anlayış (mindset)- geliştirebilme gücünü içeriyor. 

5. Hizmet Odaklılık – Sadece Ben Değil, Biz 

İlk duyulduğunda şaşırtıcı gelebilen ancak dünyanın gündeminde bir beceri Hizmet Odaklılık. Teknoloji ve artan rekabet nedeniyle gün geçtikçe daha da bireyselleşen iş ortamlarında başkalarının ihtiyaçlarını doğru okuyabilen ve bu ihtiyaçlara hızlı cevap verebilen bakış açılarına ihtiyaç duyulduğu bir gerçek. “Başkaları için hazır olabilmek” mottosuyle konuşulan bu davranış biçimi, kuşkusuz takım ve organizasyonların ilerleyebilmesi için kritik derecede önemli.

6.Esneklik – Uyum ve Adaptasyon

Listede en fazla öne çıkan ve üzerinde en çok konuşulan becerilerden biri. Katılık; yani bu böyle olur, bu böyle yapılır halinin tam tersi… Statükoyu sorgulayabilmeyi, olan biteni doğru yorumlayabilmeyi, gereken değişikliği yapabilmeyi anlatan bir beceri. Duygusal ya da akılcı, farklı verileri toplayabilen, bu verilerle yeniye temas edebilen insanların özelliği olarak ön plana çıkıyor. Çevikliğin masaların vazgeçilmez konusu olduğu bir dönemde de önemini uzun süre koruyacak gibi görünüyor. 

Özetle, Dünya Ekonomik Forumu raporlarına göre, bugün şirketlerde aranan özellik olarak görülen becerilerin üçte biri gelecekte geçersiz olacak ve kendimizi geliştirerek geleceğe hazırlayabilmek yeni beceri setleri edinmemizle mümkün olabilecek. 

Bu liste içerisinde benim favorimse 6 numarayla esneklik. 

Bundan yıllar önce koşuya ilk başladığımda, koşu hocam bana antrenman sonrasında esneme hareketleri yapmanın öneminden bahsetmişti ama amatör bir öğrenci olarak o dönem pek dinlemediğimi hatırlıyorum. Sonrasında yaşadığım bütün sakatlıkları “yeteri kadar esnemediğim için” yaşadığımı öğrendiğimde ise bir çeşit hayat dersi vermişti koşu bana. Esnemediğin yerden kırılıyorsun.. Hele ki, değişimin yeni normal, çevik hareket edebilmenin elzem olduğu bir çağda… 

Bu becerileri nasıl geliştiririz konusu ise başka bir yazının konusu olsun…

Yazar: Gözde Berber Özbalaban

Kaynak: www.egitimpedia.com

Kafein, çay ve kahvede bulunan en etkin madde olmasının yanı sıra kolalı içecekler, çikolata ve bazı ilaçlarda da bulunur. Peki, kafeinin faydaları ve zararları nelerdir? Güvenli bir kafein tüketim seviyesi var mıdır? İşte yanıtı…

Kafein: Nedir, Ne İşe Yarar, Faydaları, Zararları ve Uyarılar…

Kafeine Dair Temel Bilgiler

Kafein Nedir?

Kafein, aslen çay ve kahveden tanıdığımız bir kimyasal madde olsa da, aslında hayvanların merkezi sinir sisteminde bulunan bir uyarıcı maddedir. Sadece hayvanlarda değil, bazı bitkilerde de metilzantin (İng: methylxhantine) sınıfına ait bir maddedir.

Kafeinin kimyasal formülü C8H10N4O2’dir. Aslında kafein, çok daha karmaşık bir kimyasal molekülün kısa adıdır. Kafeinin sistematik adı 1,3,7-trimethylxanthine veya 3,7-dihydro-1,3,7-trimethyl-1H-purine-2,6-dione olarak bilinmektedir. Kafein daha iyi bir isim, öyle değil mi?

Kafein Nerelerde Bulunur?

Çay ve kahvede bulunan en etkin madde olmasının yanı sıra kafein, kolalı içecekler, çikolata ve bazı ilaçlarda da bulunur. Kafeinin ağrı kesici ilaçlarda, kardiyovasküler hastalıklar ve sinir sistemi hastalıklarında etkili olduğu bilinmektedir. Çay ve kahve yıllardır sosyal etkinliklerde ortak bir içecek olarak tüketilmiştir. Araştırmalar kahve tüketiminin giderek arttığını göstermektedir.

Çay ve Kahvedeki Kafein Oranları

100 mililitrelik bir bardak çayda 11 miligram, 100 mililitrelik bir bardak kahvede ise 41 miligram kafein bulunmaktadır. Yani ortalama 1 fincan kahve, kafein açısından yaklaşık 4 bardak çaya denk gelmektedir.

Güvenli Kafein Tüketim Seviyesi

Elbette herkese genel geçer olarak uyan bir kafein miktarı belirlemek mümkün değil. Ancak ortalama ve sağlıklı bir bireyde kafeinin etkisi, kabaca 250 miligram ve üzeri dozlarda başlamaktadır ve günde 400 miligrama kadar tüketiminde herhangi bir sakınca bilinmemektedir. Kafeinin, aşırıya kaçmayacak miktarda alınmasının çok sayıda faydası vardır. Kafein miktarının “normal”i kişiden kişiye değişiklik gösterir; ancak ortalama olarak günde 2-3 fincandan fazla kahve veya 5-6 fincandan fazla çay içmemenizi tavsiye ederiz. Bu noktadan sonra fazla kafein vücudunuza zarar vermeye başlayabilir.

Ayrıca kafein, sanılanın aksine, içildiği anda etki etmez; vücuda girdikten yaklaşık 30-60 dakika sonra etkisini gösterir.

Kafeinin insan vücudundaki yarı ömrü 5 saat kadardır; yani her 5 saatte bir vücudunuzdaki kafein oranı %50 oranında azalır. Örneğin saat 8’de 100 miligram kafein içtiyseniz, saat 13’te bu 50 miligrama, saat 18’de 25 miligrama düşecektir.

Kafein Nasıl Çalışır?

Kafein, merkezi sinir sistemini, özellikle de sinirsel iletimin gerçekleştiği sinapsları doğrudan etkileyerek kişinin uyanık kalmasını sağlar. Temel olarak yaptığı, yorgunluğa ve bitkinliğe sebep olan ve sinir boşluklarında biriken asetilkolinin ve adenozinin parçalanmasını sağlayarak sinirsel iletimi rahatlatmaktır.

Kafeinin Faydaları

Bugüne kadar kafein tüketiminin sayısız faydası tespit edilmiştir. Bunlardan bir kısmı şöyle:

Kafeinin uyarıcı etkisi nedeniyle astım, prematüre apnesi ve brankopulmonari displesi gibi hastalıkların tedavisinde de etkili olduğu rapor edilmiştir. Kimyasal yapısı, astım hastalarının tedavisinde kullanılan teofilin isimli madde ile benzerdir.

Bazı araştırmalar bir takım ilaçlar ile kafein alınmasının, ilaçların etkisini arttırdığını göstermiştir.

Bunun haricinde kafeinin metabolizmayı hızlandırıcı etkisi de vardır. Bu yüzden diyetisyenlerin çoğu yeşil çay içilmesini önermektedirler.

Kafein tüketimi, karaciğer hastalıklarına yakalanma oranını düşürmektedir.

Doğruluğu henüz kesin olmamakla birlikte, Hepatit C tedavisinde kullanılan peginterferon ve ribavirin ile birlikte tedavide etkili olduğu iddia edilmektedir.

Atletler üzerinde yapılan bir çalışma, kilogram başına 10 miligram kafein alan atletlerin performansında artış gözlenmiştir.

Kafein sadece insanlarda değil, insan-harici canlılarda da kullanılan bir moleküldür. Örneğin birçok bitki kafein salgılayarak böcekleri öldürebilmektedir. Yani kafein, bitkilerde “böcek ilacı” olarak kullanılan bir moleküldür.

Kafeinin Zararları

Daha önce de belirttiğimiz gibi, kafeinin zararları belirli bir dozun üzerinde tüketildiğinde ortaya çıkar. Bugüne kadar tespit edilmiş zararlardan bazıları şöyledir:

Psikolojik hastalıkları tetikleyip; sinirlilik, depresyon, uykusuzluk gibi sorunları doğurabilir.

İdrar miktarını ve sıklığını arttırır, vücuttan gerekenden fazla mineral ve vitamin atılmasına sebep olabilir.

Migreni tetikleyebilir.

Günde 300 miligram kafein başına vücuttan 15 miligram fazladan kalsiyum atılmaktadır.

Kalp problemleri olanlarda kalp ritmini bozar ve yüksek tansiyon hastalarında tansiyon artışını tetikler.

Yemek sırasında ya da sonrasında alınması çinko ve demir emilimini azaltır.

Mide asit salgısını arttırarak gastrite sebep olur.

Aşırı dozda alınması ölümcüldür. Örneğin farelerde ölümcül kafein dozu kilogram başına 192 miligramdır. İnsanlarda ise bir oturuşta 200 kafeinli soda veya 125 bardak çay veya 75 fincan kahve içilirse çok büyük ihtimalle solunum yetmezliği veya kardiyovasküler şoktan ötürü ölüneceği not edilmiştir.

Kafeinin düzenli ve uzun süreler alınması, beynin hipokampüs bölgesini etkileyerek öğrenmeyi zorlaştırmaktadır.

Kafein, köpekler ve kuşlar için özellikle ölümcüldür. Metabolizmaları, kafeini sindirmeye uygun değildir. Bu sebeple evcil hayvanlarınızın kafein içeren yiyecek ve içeceklerden kaçınmasına özen gösteriniz.

Her ne kadar kesin bir bulguya varılamasa da, hamile kadınlar arasında günde 200 miligram veya üzeri kafein tüketimi olanlarda düşük yapma oranı ciddi miktarda arttığı gözlenmiştir. Bir diğer araştırma, bunun doğru olmadığını ortaya çıkarmış olsa da, İngilitere Yiyecek Standartları Ajansı hamilelerin günde 200 miligramdan fazla kahve tüketmemesini önermektedir.

Belli bir miktardan fazla kafein tüketenlerin göz-içi basınçları artmaktadır. Bu da bazı hastalıkların tetiklenmesine sebep olmaktadır.

Çocuklar Kafein Tüketebilir mi?

Kimi kültürlerde çocuklar ve gençlerin kahve ve çay içmesi “tehlikeli” olduğu için yasaktır. Kimi kültürlerde ise kahvenin çocukların büyümesine yardımcı olduğu düşünülmektedir. Bilimsel araştırmalar, iki tarafın da yanlış olduğunu ispatlamıştır. Kafeinin çocuklar üzerinde ne büyüme, ne de uyku sorunları açısından yetişkinlerde olduğundan hiçbir farklı etkisi yoktur. 

Kafein Alışkanlığı ve Kafein Bağışıklığı

Kafein, daha önce de belirttiğimiz adenozin ile etkileşerek uykuyu gidermektedir. Ancak vücudumuz, adenozine daha duyarlı olduğu için kafeine kısa sürede bağışıklık kazanabilir. Yapılan araştırmalarda, 7 gün boyunca, günde 3 defa, her seferinde 400 miligram kafein alan birinin, 1 hafta içerisinde kafeine tamamen bağışıklık kazanacağı ve etkisinin %95’ten fazla azalacağı tespit edilmiştir. Benzer şekilde 18 gün boyunca günde 3 defa, 300’er miligram kafein alanlarda da bağışıklık gelişmiştir.

Dolayısıyla eğer kahve/çay içtiğiniz halde uyku problemi çekiyorsanız bu, vücudunuzun kafeine alışmasından ötürüdür. Size tavsiyemiz, kafeini bir süre kestikten sonra, yavaş yavaş sıfırdan başlayarak kullanımını arttırmanızdır. Bu şekilde bir döngü kurarsanız, uykusuzluğun önüne geçebilirsiniz.

Yazar: Çağrı Mert Bakırcı

Kaynak: www.evrimagaci.org

Hipnoz, kişinin bilincini atlayarak bilinçaltıyla kısa yoldan bağ kurmamızı sağlayan bir tekniktir. Peki, herkes hipnoza girebilir mi? Bir kişi isteği dışında hipnoz edilebilir mi? İşte sorular ve yanıtlarla hipnoz hakkında ilginizi çekebilecek her şey…

Sorular ve yanıtlarla hipnoz hakkında bilmek istediğiniz her şey

Hipnoz Nedir?

Hipnoz, bakışla, sözle veya bazı yardımcı nesneler kullanılarak, telkin ile oluşturulan özel bir bilinç hâlidir. Bir başka deyişle bir trans hâlidir. Bu trans sırasında, kişi çevreden gelen tüm (ses, ışık, koku vb.) uyaranlara kendini kapatır veya aldırmazken, hipnoz yapan kişinin telkinlerini artmış bir dikkatle dinler, anlar ve gönüllü katılımla uygular.

Hipnoterapi Nedir?

Hipnoz aracılığı ile (hipnoz sırasında) uygulanan tedavilere verilen genel isimdir.

Hipnoz bir uyku mudur?

Hipnoz kesinlikle bir uyku hâli değildir. Dışarıdan bakıldığında, hipnozdaki kişi sanki derin ve huzurlu bir uykudaymış gibi görünür. Aynı yanlış gözlemi yapan İskoç Doktor James Braid 1840 yılında bu trans hâline, Eski Yunan’daki uyku tanrısı Hypnosis’tenesinlenerek hipnoz adını vermiştir. Çok kısa bir süre sonra bizzat Dr. Braid bu trans hâlinin uyku olmadığını fark etmiş ve hipnoz adının uygun olmadığını açıklamış olmasına karşın, bu yerleşmiş olduğu için hipnoz adının kullanımı devam edegelmiştir. 

Bir kişi, isteği dışında zorla ya da farkında olmaksızın hipnoza sokulabilir mi? 

Hayır! Bu mümkün değildir. Hipnoz kişinin gönüllü isteği ve katılımıyla gerçekleştirilen bir trans hâlidir. Hipnoz yapan kişi, hipnoza girmeyi gönüllü olarak kabul eden kişiye hipnoza girmesini sağlayacak bazı telkinler verir. Kişi bu telkinleri uygulayarak hipnoza girer. Hipnoza girmek istemeyen bir kişi kendisine söylenen telkinleri gerçekleştirmeyi reddedeceği için hipnoza girmez. 

Hipnozdaki kişi hipnoz yapanın tüm söylediklerini olduğu gibi kabul eder ve aynen uygular mı?

Hayır!Hipnoz sırasında kişinin bilinçli kontrolü ortadan kalkmaz. Hipnoz yapan kişinin söylediği her şeyi duyar, anlar, hatta yargılar. Yapması istenilen şey kişinin sosyal ve ahlâki değerlerine uygun değil ise kabul etmez, uygulamaz. Israr edilirse kişi hipnozdan çıkar.

Hipnoza giren bir kişi istemediği hâlde sırlarını açıklar mı? 

Hipnozdaki kişinin bilinçli kontrolü ortadan kalkmadığı için istemediği sürece hiçbir sırrını söylemez, özel bilgileri vermez. Hipnozdaki kişi ancak, söyleyeceği şeylerin kendisi için (örneğin hastalığının tedavisinde işe yarayacağı şeklinde) yararlı olacağına inanır ve hipnoz yapan kişiye güvenirse sorulan sorulara yanıtlar verir. 

Hipnozdan “uyanamamak” mümkün müdür?

Hipnoz bir uyku olmadığı için, uyanamamak diye bir şey olamaz. Hipnoz yapan hekim, terapi sonunda kişiye hipnozdan çıkacağı telkinini verdiği zaman kişi hipnozdan çıkarak gözlerini açar.

Hipnoz nasıl oluşur? Hipnoza girmenin temel koşulları nelerdir?

Hipnozun oluşmasında üç temel unsur vardır: Gönüllülük, konsantrasyon ve hayal gücü. Hipnoza başlanırken, kişi önce hipnoza girme konusunda gönüllü ve istekli olmalıdır. Gönüllü ve istekli olan kişi, hekimin kendisine söylediği (hipnoza giriş için verdiği) telkin cümlesine tüm dikkatini verir, yoğunlaşır. Sonra da söylenen telkinin içeriğini hayal ederek gerçekleştirir. Buradan da anlaşılabileceği gibi bir kişinin hipnoza girebilmesi için gönüllü olması, konsantrasyonunun ve hayal gücünün yeterli olması zorunludur. Veya bir başka deyişle isteksiz, gönülsüz olanlar ya da konsantrasyonu ve hayal gücü yetersiz olanlar hipnoza giremezler. 

Hipnoza yatkınlık (hipnotizabilite) ne demektir? Herkes hipnoza girebilir mi?

Hipnoza girebilme yetisine hipnotizabilite (hipnoza yatkınlık) adı verilmiştir. Herkesin hipnoza yatkınlığı (hipnotizabilite) farklıdır. Bu nedenle herkes hipnoza giremez. Çocuklar hipnoza son derece yatkındırlar. Yapılan araştırma sonuçları, hipnoza yatkınlığın en fazla olduğu dönemin 6-10 yaş arası olduğunu göstermiştir. Yaş ilerledikçe hipnoza yatkınlık giderek azalır. Genel olarak toplumun %10-15’inde hipnoza yatkınlık yoktur. Bu kesim kesinlikle hipnoza giremez. Toplumun %70-80’inde orta düzeyde bir hipnoza yatkınlık, %10-15’inde ise yüksek düzeyde hipnoza yatkınlık vardır. Yani toplumun büyük bir çoğunluğu hipnoza girebilmektedir. 

Hipnoza yatkınlığı etkileyen etkenler nelerdir?

Hipnoza yatkınlık yetisi, kişilik yapılarına ve içinde bulunulan ruhsal rahatsızlığa bağlı olarak değişmektedir. Örneğin, kuşkucu, kimseye güvenmeyen, her şeyi kontrol etmeye çalışan ya da kendisini herkesten çok üstün ve değerli gören kişilik yapılarına sahip olan kişiler kolay kolay hipnoza giremezler. Aynı şekilde obsesif-kompulsif bozukluk, şizofreni, ağır depresyon, paranoid bozukluk ve demans (bunama) hastalarının hipnoza yatkınlıkları sağlıklı insanlara göre daha düşüktür. 

Kimler Hipnoz Yapabilir?

Çoğu ülkede, hipnoz “tıbbî bir girişim” olarak kabul edildiği için, gösteri amaçlı sahne hipnozu yasaklanmıştır. Hipnoz yapma yetkisi, sadece tedavi amacıyla, hipnoz ve hipnoterapi eğitimi almış hekimler, diş hekimleri ve klinik psikologlara tanınmıştır. Bu son derecede yerinde bir uygulamadır. Çünkü hipnoz yapmak çok kolay bir uygulama olmakla birlikte hipnoz aracılığı ile hastalıkların tedavisini yapmak yani hipnoterapi uygulamak, hipnoz bilgisinin yanı sıra söz konusu hastalıklar ve tedavileri hakkındaki özel mesleki bilgileri de ayrıntılı bilmeyi ve bu konuda yetkili olmayı gerektirir. 

Hekimler, hipnoterapiyi eğitimini aldıkları kendi uzmanlık alanlarında uygulamalıdırlar. Çünkü hem eğitimleri hem de yasal yetkileri kendi uzmanlık alanlarıyla sınırlıdır. Örneğin Astım hastalığı konusunda göğüs hastalıkları uzmanı, ağrısız doğumda kadın-doğum uzmanı, cilt hastalıkları konusunda dermatolog, ruhsal hastalıklarda psikiyatri uzmanı, diş çekimi ve diş eti hastalıklarında dişhekimleri hem bilgi ve yeterlilik hem de yasal olarak yetkilidirler. Çünkü söz konusu hastalıkları hipnoterapi ile tedavi ederlerken kendi uzmanlık bilgilerini hipnoz içinde uygulayacaklardır.

Hipnoz yapmayı bilmek diş hekimine panik bozukluğu’nu tedavi etme veya psikiyatri uzmanına ağrısız doğum yaptırma, radyoloji uzmanına cinsel işlev bozukluklarını tedavi konusunda yetki vermemektedir. Her uzman hipnoterapiyi kendi uzmanlık sınırları içinde uyguladığı takdirde başarılı olacaktır.

Çoğu ülkede, hekim olmadıkları hâlde psikolojik sorunlarda hipnoterapi yapma yetkisi, ruhsal sorunlar ve hastalıklar konusunda lisansüstü eğitim almış klinik psikologlara da tanınmıştır. Ancak ülkemizdeki sağlık yasalarına göre psikologlara bu hak tanınmamıştır. Bazı az sayıda ülkede hipnoterapi yapma yetkisi hekim kontrolü altında ve sadece bazı kısıtlı alanlarda olmak koşulu ile yukarıda yazılanların dışında hemşire, sosyal hizmet uzmanı gibi mesleklere de tanınmıştır.

Hipnozla geçmiş hayatlara veya geleceğe gitmek mümkün müdür?

Kesinlikle hayır! Maâlesef en çok kötüye kullanılan sahalardan biri de budur. Belki kişinin kendi hayatındaki bazı bilinçdışına bastırılmış rahatsızlık verici hatıraları ortaya çıkarmakta kullanılabilirse de, bu çok özel ve kesinlikle uzmanlarca uygulanabilecek bir tekniktir. Önceki hayatlara ve hele geleceğe gitmek mümkün olsaydı, herkes Toto, Loto, Altılı Ganyan ve aklınıza gelebilecek her şeyi görüp zamanın akışını değiştirirdi! Böyle vaatlerle yaklaşan birin kesinlikle şarlatan veya kendisi psikiyatrik hasta olan birisi olduğunu düşünebilirsiniz.

Hipnoz nerelerde / hangi hastalıklarda kullanılabilir?

Genel Tıpda: Ağrıyı ortadan kaldırmak için (migren ve gerilim tipi baş ağrıları, kronik fiziksel ağrılı hastalıklar, trigeminal nevralji, ağrısız doğum, kanser ağrılarında), hipnoanestezi ile cerrahi girişimlerde (ameliyatlar, diş çekimi ve diş eti rezeksiyonlarında), psikosomatik hastalıklarda (astım, esansiyel hipertansiyon, psöriazis, ülser, ülseratif kolit, irritabl kolon, siğil tedavisinde),

Psikiyatride: Tik, kekemelik, enüresis noktürna (gece işemeleri), trikotilomani, yeme bozuklukları, obezite, psikojenik ağrı bozukluğu, konversiyon bozukluğu, cinsel işlev bozuklukları, sigara bağımlılığı, dissosiyatif bozukluklar, fobiler, panik bozukluğu, agorafobi, sosyal fobi, sınav kaygısı, travma sonrası stres bozukluğu…

Hipnoterapistlik bir uzmanlık mıdır?

“Hipnoterapistlik” adı verilmiş olan akademik bir uzmanlık alanı veya unvanı yoktur. Hipnoz yapmayı bilmek veya uygulamak bir kişiye hipnoterapist unvanını kazandırmaz. Asıl olan, hipnoz yapan hekimin tıp fakültesini bitirdikten sonra ihtisas eğitimini alarak hak kazandığı (kadın-doğum, cilt hastalıkları, iç hastalıkları, psikiyatri gibi) uzmanlıktır. Hipnoz ise, bu kişilerin kendi uzmanlık alanı içindeki hastalıkları tedavi etmek için gerekli olduğu zamanlarda kullandıkları bir “tedavi aracı” ve bir tekniktir. 

Hipnoz ve Hipnoterapinin Ülkemizdeki Yasal Konumu Nedir?

Ülkemizde hipnoz ve hipnoterapi uygulaması için henüz yasal bir düzenleme yoktur. Bu nedenle kimler tarafından hangi durumlarda hipnoz uygulanabileceği, kimlerin eğitim verebileceği belirsizdir. 2000’li yıllara değin, hekimlerin yanı sıra, psikologlar ve sosyal hizmet uzmanları başta olmak üzere kendilerine astrolog, medyum, yaşam koçu vb. adı veren hemen herkes, hipnoz uyguladığını, hastalıkları tedavi ettiğini söylemekte internet ortamında bunu ilan etmekteydiler. Televizyon kanallarında hipnoz uygulamaları sergilenmekteydi. 

Hulya Avşar Show programında Norveç’li bir kişi tarafından seri hâlinde hipnoz uygulamaları yapılması nedeniyle Türkiye Psikiyatri Derneği ve Tıbbî Hipnoz Derneğinin o dönemdeki yöneticilerinin yoğun kampanyası sonuç vermiştir. Haziran 2000’de İstanbul Cumhuriyet Savcılığı tarafından Hülya Avşar hakkında “Yetkili mercilerin genel sağlığın korunması için verdiği emre uymamak” suçunu düzenleyen TCK’nın 526. maddesi gereğince 3 ay ilâ 6 ay arasında hafif hapis cezasına çarptırılması istemiyle dava açılmış, sonuçta hipnoz programları yayından kaldırılmıştır.

Hipnoz ve hipnoterapi konusunda yasal düzenleme gerekliliğini sürekli savunan ve Bakanlığa birçok kez başvuran Türkiye Psikiyatri Derneği’nin çabaları sonucunda Sağlık Bakanlığı tarafından “Hipnoz ve Hipnoterapi Uygulanması Hakkında Yönetmelik taslağı” hazırlanarak 17.02.2004 tarihinde tartışılması amacıyla bakanlık web sitesine konulmuştur (http://www.saglik.gov.tr/extras/birimler/temel/hipnoz_taslak.pdf). Ancak günümüze değin hâlâ bu taslağa resmiyet kazandırılmamıştır. 

Bu alandaki son gelişme, Sağlık Bakanlığının Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğünün19/10/2008 tarih ve 44103 sayılı yazısı ile “fertlerin ve toplumun sağlığını korumak amacıyla ülkemizde hipnoz ve hipnoterapin bilimsel yöntemlerle yapılmasını, uygulama alanlarını, amaçlarını, kimler tarafından ve hangi sağlık kuruluşlarında uygulanabileceğine ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla “Hipnoz ve Hipnoterapi Uygulaması Hakkında Yönetmelik Taslağı” üzerinde çalışmalar devam etmekte olduğundan Bakanlıkça bir değerlendirme yapılıncaya kadar “muayenehanelerde ve diğer sağlık kuruluşlarında hipnoz uygulaması yapıldığının tabela, kartvizit ile basılı ve elektronik ortam materyellerinde tanıtımın yapılmasının uygun olmadığı”duyurulmuştur.

Hipnoz Etik Kuralları Nelerdir?

(TPD HİPNOZ VE HİPNOTERAPİ UYGULAMA ETİK KURALLARI)*

* TPD Hipnoz ve Hipnoterapi Bilimsel Çalışma Bilimsel Çalışma Birimi tarafından hazırlanan taslaktan alınmıştır. Henüz resmiyet kazanmamıştır.

Hipnoz, üniversiteler ve eğitim hastanelerinde kurulacak “Hipnoterapi Eğitim ve Araştırma Merkezleri”nde kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili yeterli süre teorik ve pratik “Hipnoz ve Hipnoterapi Sertifika Eğitimi” almak koşulu ile ya da yurt dışından bu konuda sertifikası olanların sertifikalarının geçerliliği Sağlık Bakanlığınca onaylanması hâlinde; sadece hekim, diş hekimi ve klinik psikologlar tarafından ve sadece tedavi amacıyla yapılabilir.

Uygulayıcılar hipnozu sadece kendi uzmanlık alanlarının sınırları içinde uygulayabilirler.

Hipnoz bir eğlence aracı değildir ve kesinlikle gösteri amacıyla kullanılamaz.

Televizyonda, sahnede veya topluluklar önünde bireysel veya toplu hipnoz uygulamaları yapılamaz.

Kitle iletişim araçlarında, web sitelerinde, çeşitli amaçlarla hazırlanmış broşür veya kitaplarda, haber, tanıtım veya eğlence programı vb. hiçbir şekilde hipnoz uygulamalarına ait görüntü ya da fotoğraf yer alamaz.

Hipnozu ya da hipnoz uygulayanları tanıtmak, hastalıkların tedavisindeki yeri ve önemini göstermek amacıyla bile olsa, hipnoz uygulamaları izleyici önünde yapılamaz.

Hipnoz uygulayıcıları, reklam ve tanıtım yapamazlar. Yaptıkları uygulamaları tabelalarda belirtemezler.

Hipnoz uygulayıcıları, kendilerini “hipnoterapist” olarak tanıtamaz, “hipnoterapist” sözcüğünü tabelada, kartvizitte, antetli kağıtta veya imzalarında kullanamazlar.

Uygulayıcılar, hastanın başka bir uygulayıcının telkinlerini kabul etmeyeceği, başka bir uygulayıcının telkinlerinden yarar görmeyeceği şeklinde posthipnotik telkinler veremezler.

Hipnoz uygulayıcıları, hastalarına kendi ekonomik, sosyal yarar veya çıkarları doğrultusunda telkinler veremezler.

Kaynak: www.psikiyatri.org.tr