MAKALE

Koçluk konusunda sık sorulan sorular

Koçluk desteği giderek daha yaygın hale geliyor. Ancak bu konuda hala kafa karışıklıkları söz konusu. Dünyanın en önemli koçları bu durumdan yola çıkarak koçluk hakkında sık sorulan soruları cevapladı. İşte koçluk konusunda bilinmesi gerekenler…

koçluk soruları, koçluk eğitimi, koçluk becerileri, koçluk

KOÇLUKLA İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR

Jan Austin (MCC), Val Williams (MCC), Nora Klaver (MCC) ve Ariane Cherbuliez (PCC)

1. Koçluk nedir?

Profesyonel koçluk, nitelikli bir koç ile bir birey ya da takım arasında, kendilerinin belirlediği hedefler temel alınarak sıra dışı sonuçların elde edilmesini sağlayan profesyonel bir ortaklıktır. Koçluk sürecinde bireyler, kendi sonuçlarına ulaşmak için gerekli olan beceri ve hareketlere odaklanır.
Koç müşterisini dinleyerek, konu ile ilgili olasılıklar geliştirmek ve müşterinin yapması gereken hareketleri belirlemeye yardımcı olabilecek kavram ve ilkelere kendi gözlemlerini ve sorularını da ekleyerek yöntemi oluşturur. Görüşmelerin odak noktasını birey ya da takım belirler. Koçluk süreci ile en etkili hareketleri desteklemek için gereken açıklığa ulaşılır. Koçluk bireylerin ya da takımların gelişimlerindeki ivmeyi, daha etkin seçimler yapmalarını sağlayacak güçlü odaklanma ve karşılarına çıkan fırsatların farkına varmalarını sağlayarak, arttırır. Koçluk bireylerin şimdi nerede oldukları ve gelecekte olmak istedikleri yere ulaşmak için neler yapmak istedikleri üzerine yoğunlaşır. Koçlar, koçlukta elde edilen sonuçların kendi çabaları, koçluk becerileri, yaklaşım ve metotları ile desteklenen birey ya da takımlara ait eğilimler, seçimler ve hareketlerin sonucunda elde edildiğini bilir.

2. Koçluğun faydaları nelerdir?

Koçluk ilişkisine girmiş bireyler iş ve özel yaşamlarındaki rollerinde kişisel girişim ve fırsatlar karşısında yeni bakış açıları, gelişmiş düşünce ve karar verme becerileri, gelişmiş kişisel etkinlik ve artan güven duygusu deneyimleri ile karşılaşırlar. Kişisel etkinliklerini geliştirmek üzere verilen sözle tutarlı olarak verimlilik, iş ve özel hayatta kişisel tatmin konularında takdir edilir sonuçlar ve kişisel hedeflerde başarı beklentileri yüksek olmalıdır.

3. Koçluğun size uygun olup olmadığını nasıl anlarsınız?

Koçluğun size faydası olup olmayacağını belirlemek için öncelikle koçluktan ne beklediğinizi belirlemeniz gerekir. Eğer kişi arzu ettiği sonuç hakkında net bir fikre sahip değilse, koçluk ortaklığı bu sonuca daha kolay ulaşmak için bir strateji geliştirmek üzere kullanılabilecek iyi bir araç olabilir.
Koçluk bir ortaklık olduğu için, ortaklık yapmanın kayda değer olup olmadığını, başka bakış açılarını öğrenmenin ne kadar faydalı olacağını ve yeni bakış açılarını değerlendirme konusundaki düşüncelerinizi kendinize sorun. Ayrıca kendinize iş ya da özel yaşamınızda ciddi değişiklikler yapmak için gereken zaman ve enerjiyi ayırmaya hazır olup olmadığınızı da sorun. Eğer bu sorulara cevabınız evet ise, koçluk sizin ilerlemeniz ve gelişmeniz için en uygun yoldur.

4. Kişilerin bir koçla çalışmak istemelerinin genel nedenleri nelerdir?

Bir bireyin ya da takımın bir koçla çalışmak istemesinin nedenleri aşağıda listelenmiştir. Tabii ki bu liste genişletilebilir:

Kazanılacak bir durum vardır (bir meydan okuma, gerilimli bir hedef ya da fırsat), ve çok acildir, mecburidir, ilginçtir ya da bunların hepsidir
Bilgi, beceri, güven ya da kaynaklarda bir eksiklik vardır
Büyük bir gerilim gereklidir ve zamana karşı hassastır
Sonuçları hızlandırma isteği vardır
Bir başarısızlığın nedeni olarak iş ya da özel yaşamda bir düzeltme yapılması gereklidir
Birey, kişisel hedeflerine ulaşmakta etkili ya da destekleyici ilişkiler kuramaz
Belirginlikte eksiklik bulunmaktadır ve yapılması gereken seçimler vardır
Birey son derece başarılıdır ve başarı artık bir soruna dönüşmeye başlamıştır
İş ve özel yaşam dengesi bozulmuştur ve bu da istenmeyen sonuçlar yaratmaya başlamıştır
Kişi kendi içindeki güçlü yönleri ve bunları en iyi nasıl geliştireceğini belirlememiştir
Birey iş ve özel yaşamının daha basit, daha az komplike olmasını istemektedir
Daha iyi organize olma ve kendi kendini daha fazla yönetebilme ihtiyacı vardır.

5. Koçluk sektöründeki inanılmaz büyümenin sebebi nedir?

Koçluk bir çok nedenden dolayı kayda değer bir büyüme göstermiştir. Dünyada bir çok değişim olmaktadır ve koçluk bu değişikliklerle başa çıkacak bir araç olarak ortaya çıkmıştır. Örneğin koçluk bugünün iş piyasası için önemli bir araçtır. İş değiştirme, kendi işinin sahibi olma ve küçük ölçekli işlerin oranı daha da artmıştır. Gerçek yaşam faktörlerinden bazıları şunlardır:

Dışardaki iş ortamlarında süratli değişimler
Küçülme, yeniden yapılanma, şirket birleşmeleri ve organizasyonel değişiklikler ‘’geleneksel çalışma anlaşmaları’’nı radikal bir şekilde değiştirmiştir – şirketler artık geleneksel yönetim yaklaşımları ile başarı kaydedememektedir
Belli sektörlerde kalifiye eleman açığı gittikçe büyümektedir – yüksek kalifiyede elemanları çekmek ve ellerinde tutabilmek için şirketler bireylerin kişisel gelişimlerine yatırım yapmak zorundadır
Yöneticilerin işlerinde uygulamak üzere öğrendikleri ile piyasada rekabet edecek sonuçlara ulaşmak için artan talepleri karşılayacak şekilde yapmaları gerekenler arasında gittikçe açılan bir fark oluşmaktadır
Birçok şirkette hem çalışanlar hem de yöneticiler açısından kargaşa vardır – insanlar güvenden uzak olarak korku içinde çabalamakta ve artan iş baskıları altında hiç olmadığı kadar yüksek seviyelerde performans göstermek zorunda bırakılmaktadırlar
Şirketler stratejik iş hedeflerine ulaşmak ve yüksek seviyelerde müşteri memnuniyeti elde etmek için her gereksinimi kapsayan ve işbirlikçi çalışma ortamları geliştirmelidir

Bunlara ek olarak, koçluğun mükemmel sonuçlarını tecrübe etmiş bireyler ise daha fazla kişiyle koçluk hakkında konuşmaktadırlar. Kısaca koçluk, insanların iş ve özel hayatlarında önemli olan her konuya odaklanmalarına yardım eder. Günümüzde insanlar kendi hayatlarından sorumlu olma fikrine daha açıktırlar. Koçluk insanlara sadece bunun için yardım eder; bu şekilde de sanayi büyümeye devam eder.

6. Koçluk nasıl yapılmaktadır? Süreç nasıl işler?

Koçluk Süreci – Koçluk kişisel bir görüşme ile başlar (ister yüz yüze ister telekonferans yöntemi ile). Böylece kişinin varolan olanakları ve girişimleri öğrenilir, koçluk ilişkisinin kapsamı belirlenir, harekete geçmek için öncelikler ayarlanır ve ulaşmak istenilen sonuçlar oluşturulur. Takip eden koçluk seansları, önceden belirlenmiş zaman süresinde tamamlanmak üzere, yine yüz yüze ya da telefonla yapılabilir. Planlanan koçluk seansları arasında kişilerin öncelikli hedeflerine ulaşmalarını desteklemek için belirli hareketleri yapmaları istenebilir. Koç kişinin düşünme ve harekete geçmesini desteklemek üzere bazı makaleler, yapılacaklar listesi, değerlendirmeler ya da metotlar şeklinde ek kaynaklar verebilir. Koçluk ilişkisinin sürekliliği kişinin ihtiyaçları ve tercihlerine bağlı olarak değişebilir.

Değerlendirmeler -Koçluk sürecini destekleyecek değişik değerlendirme yöntemleri vardır. Bunlar bireyin ihtiyaçları ve bulunduğu duruma göre değişiklik gösterebilir. Değerlendirmeler objektif bilgiler edinmeyi sağlar. Bu bilgiler başkalarının ve onların içinde bulundukları durumun farkındalığını algılamanın yanı sıra bireyin kendi farkındalığını da anlamasını sağlar, koçluk hedefleri ve harekete geçirilebilen stratejiler yaratmak için bir kıstas sağlar ve gelişmeyi ölçmek için yöntem sunar.

Kavramlar, modeller ve ilkeler -Davranış bilimleri, yönetim literatürü, dinsel gelenekler ve/veya sanat ve konusu insan olan ilimlerden alınan çok çeşitli kavramlar, modeller ve ilkeler koçluk görüşmelerine dahil edilerek, kişinin kendisinin ve başkalarının farkındalığını arttırmak, bakış açısını geliştirmek, içe bakışı tazelemek, fırsatlar ve girişimlere göz atmak için yeni çerçeveler oluşturmak ve kendi hareketlerini ilerletmek için enerji ve esinlenme sağlamak istenmektedir.

Takdir eden yaklaşım – Koçluk takdir eden bir yaklaşımı benimser. Bu yaklaşım doğru olan nedir, yolunda giden nedir, istenen nedir ve istenene ulaşmak için gereken nedir sorularına dayanır. Koç bu yaklaşımı kullanarak, bireyin ya da takımın kişisel iletişimdeki etkinliğini geliştirmek için yapıcı iletişim becerileri ve yöntemleri oluşturur. Ayrıca bu yaklaşım keşfe dayalı araştırma, kişisel fırsat ve girişimlerin hareket temeli oluşturulması, başkalarından gelebilecek en olumlu tepkileri ortaya çıkarmak için gözlem ve geribildirimin yapıcı bir şekilde çerçevelenmesi, sorunlara odaklanmanın tersine başarı üzerinde durularak oluşur. Bu yaklaşımı anlamak ve uygulamak oldukça basittir, ancak olasılık düşünme ve hedef odaklı harekete geçme konularında derin etkileri vardır.

7. Koç seçimi yapılırken kriter ne olmalıdır?

En önemli nokta kiminle kendinizi rahat hissederek yaratıcılığınızı ortaya çıkarabilecek ve kuvvetli bir ortaklık kurmayı isteyebileceksiniz. Aşağıda seçim yaparken sorabileceğiniz birkaç soru bulunmaktadır:

Koçluk deneyiminiz nedir? (bireysel koçluk yapılan müşteri sayısı, kaç yıldır çalışıldığı, durum tipleri)
Koçluk eğitiminiz nedir? ICF tarafından onaylı bir sertifikanız var mı ya da halen ICF Akrediteli bir programa devam ediyor musunuz?
En çok çalıştığınız koçluk alanı ya da müşteri potansiyeli nedir?
Koçluğunuza hangi özel becerilerinizi ya da deneyiminizi katıyorsunuz?
Koçluk felsefeniz nadir?
Koçlukta belirli süreciniz nedir? (seanslar nasıl yapılır, seansların sıklığı vb.)
Koçlukta birkaç başarı hikayeniz var mı? (başarıya ulaşmış belirgin müşteri örnekleri ve sizin katkılarınız)

8. Koç, danışanı ile ne kadar süre çalışır?

Koçlukta yapılan ortaklığın süresi birey ya da takımın ihtiyaçları ve tercihlerine göre değişir. Belirli bir konu üzerine odaklanarak yapılan koçluklarda 3 ila 6 ay kadar süre yeterli olabilir. Diğer koçluk tiplerinde kişiler daha uzun süre çalışmayı uygun görebilirler. Hedeflerin türü, bireyler ya da takımların çalışma şekilleri, görüşmelerin sıklığı ve finansal durum koçluk süresini etkileyen faktörlerdir.

9. Uyumlu bir ortaklık nasıl sağlanır?

Her şeyden önce, koçluk ortaklığını koçla birlikte tasarlamaya hazır olun. Örneğin, iş ya da özel hayatınızda şu anda var olan güçlü bir ortaklığı ele alın. Bu ilişkiyi nasıl kurduğunuza bakın ve bu ortaklıkta sizin için önemli olan nedir bunu belirleyin. Aynı şeyleri koçluk ilişkinizde de kurmak isteyebilirsiniz. İşte size birkaç ipucu:

Birden fazla koçla görüşerek, kimyanızın tutması anlamında, ‘’size rahat gelecek’’ kişiyi belirleyin. Koçlar mülakata alışıklardır ve de bu tip görüşmelerden genellikle ücret talep etmezler.
Koçla sizin aranızdaki tarz benzerlikleri ve farklılıklarını araştırın. Bunların, sizin ya da takımın gelişmesinde nasıl faydası olabileceğini düşünün.
Koçluk için hedeflerinizi, koçun uzmanlık alanı ya da birey ya da takımla çalışma şekilleri açısından tartışın.
Yolunda gitmeyen birşeyler hissettiğinizde ne yapılabileceği hakkında koçla konuşun; sorun ya da problemleri ele almakla ilgili bir anlaşma yapın.
Koçluğun bir ortaklık olduğunu unutmayın, ne zaman isterseniz ilgili konularda koçla konuşun.

10. Ortaklık kapsamında koç ne yapar, birey ne yapar?

Koçun rolü: birey ya da takım üyelerinin kendi ve başkalarının farkındalıklarını arttıran şekilde objektif düşünme ve gözlemleme yapmalarını sağlamak; birey ya da takımın içinde bulunduğu durumu anlayabilmek için onları çok iyi dinlemek; olasılık düşünme, düşünerek plan yapma ve karar verme becerilerini desteklemek için sesli bir yazı tahtası olmak; fırsatları ve potansiyelleri çok ilerilere taşımak; sahip olunan kişisel güçler ve amaçlarla eşit oranda gerilim ve girişimleri cesaretlendirmek; taze bakış açısı getirecek düşünceleri beslemek; yeni olasılıkları aydınlatmak için kör noktalara girişim yapmak; alternatif senaryoların yaratılmasına destek olmaktır. Sonuç olarak koç, ilişkide profesyonel sınırları korur. Buna gizlilik ve mesleki ahlak kuralları dahildir.
Bireyin ya da takımın rolü: koyduğu kişisel hedeflerle koçluğun gündemini yaratmak; kendi ve başkalarının farkındalığını arttırmak için değerlendirme ve gözlemlerden faydalanmak; kişisel ve/veya organizasyonel başarıyı kafasında canlandırmak; kişisel hedef ve isteklerle uyumlu olarak cesur girişimlerde bulunmak; büyük resmi görerek düşünebilmek ve problem çözme becerileri ile meşgul olabilmek; etkili girişimlerde bulunmak için koçun sağladığı araçlar, kavramlar, modeller ve ilkelerden faydalanabilmektir.

Koçluk bireyden ne ister?

Başarılı olmak için koçluk ilişkisinde bireye belirli sorular sorulur, bunların hepsi de amaca yöneliktir.

Odaklanma – kişinin kendisiyle ilgili, zor sorular, zor cevaplar – ve kişinin başarısı
Gözlem – diğerlerinin davranışları ve iletişimleri
Dinleme – kişinin sezgileri, varsayımları, yargıları ve biri konuşurken diğerinin sessiz olarak söylemeye çalıştıkları
Kişisel disiplin – var olan tavırlar, inanışlar ve davranışlara meydan okumak ve kişiyi en iyi yere getirecek amaçlara ulaşmak için yenilerini oluşturmak
Tarz – sahip olunan kuvvetli yönleri ilerletmek ve bir kazanma stili oluşturmak için sınırlardan kurtulmak
Kesin hareketler – çok rahat olmamakla birlikte, kişisel emniyetsizliğe rağmen sıradışı olana ulaşmak
Şefkat – yeni davranışlarla yüzyüze gelince, başarısızlıklar olunca kendisi için – ve aynı şeyleri yaşayan başkaları için şefkat göstermek
Mizah—kişinin kendini çok fazla ciddi şekilde algılamaması için, her durumu aydınlatma ve parlatma için mizah kullanmak
Kişisel kontrol—duygusal patlamalardan kaçınarak hayal kırıklığı ve karşılanamayan beklentiler karşısında soğukkanlılığı koruyabilmek
Cesaret—artık daha uzağa erişebilmek, temeli korku olan herşeyden başarının temeli olan üretici olmaya geçmek, sürekli kendini sınamak, iç ve dış engellerin üstesinden gelmek

11. Koçluk sürecinin başarısı nasıl ölçülür?

Ölçüm iki ayrı yoldan yapılabilir. İlk önce, performansınharici göstergeleri: birey ya da takımın bulundukları ortamlarda görülebilir ve belirlenebilir göstergeler. İkinci olarak, başarının dahili göstergeleri: koçluk yapılan birey ya da takımların doğalarında var olanların koç tarafından ölçülmesi. İdeal olan, hem harici hem de dahili göstergelerin başarı ölçümüne dahil edilmesidir.

Harici göstergelere örnek olarak koçluk ilişkisinin başında belirlenen hedeflere ulaşmak, gelir/servet miktarında artış, terfi etmek, bireyi oluşturan öğelerin (direk raporlama, iş arkadaşları, müşteriler, patron, kendi yöneticisi vb.) bir tanesinden alınan performans geribildirimi verilebilir. Harici göstergelerin, bireyin kendisinde zaten ölçebildikleri ile bireyin direk kendisinde etkileyebildikleri olarak ideal bir şekilde seçilmeleri gerekir.

Dahili göstergelere örnek olarak koçluk sürecininbaşında ve daha sonra da düzenli aralıklarla kendini puanlama/kendini onaylama şeklinde yapılan değerlendirmeler, bireyin kendi ve başkalarının farkındalığının artması, daha etkili hareketleri sağlayan düşüncelerde değişme ile güven duygusunu etkileyen duygusal durumda artış gösterilebilir.

12. Koçlukta finansal açıdan nelere dikkat edilmelidir?

Bir koçla çalışırken kişinin hem zaman ve enerji olarak verdiği sözün yanı sıra finansal olarak da bir taahhütü gereklidir. Ücretler koçun uzmanlık alanı ve deneyim düzeyi ile bağlantılı olarak değişebilir. Bireyler, koçlukta geçirilmesi beklenen zaman kadar arzu edilen sonuçları da göz önüne almalıdırlar. Koçluk ilişkisi açık iletişim üzerine kurulduğundan, herhangi bir finansal sorun ya da ilgili sorular anlaşma yapılmadan önceki ön görüşmede dile getirilmelidir.

13. Koçluğun diğer hizmet mesleklerinden farkı nedir?

Profesyonel koçluk hedef belirlemek, sonuç yaratmak ve kişisel değişim yönetimi ile bireyin hayatına odaklanan farklı bir hizmettir. Koçun ne olduğunu anlamak için, koçlukla kişisel ya da organizasyonel destek sağlayan diğer meslekleri birbirlerinden ayırt etmek faydalı olacaktır.

Terapi.

Koçluğu terapiden ayıran bir kaç yön vardır. Birincisi koçluk, bireyin belirli hareketlerinin sonucu olarak kendi isteği ile başlattığı değişimi temel alan, kişisel ve mesleki büyüme ve gelişmeyi destekleyen bir meslektir. Sonuçlar kişisel ya da mesleki başarı ile ilişkilidir. Koçluk hep ileriye hareket eder ve gelecek odaklıdır. Diğer yanda terapi acıyı iyileştirme, bireyin kendi içindeki ya da iki ya da daha fazla bireyin arasındaki işlev bozukluğu ve çatışmalarla ilgilenir. Odak nokta ise genellikle şimdiki zamanda bireyin duysusal fonksiyonlarını engelleyen, geçmişten gelen sorunları öğrenmek; psikolojik fonksiyonları geliştirmek; var olan iş ve özel hayat koşulları ile daha duygusal açıdan sağlıklı yöntemlerle ilgilenmektir. Terapi sonucunda genellikle duygusal/hissi durumlarda gelişme görülür. Bu durumlardaki olumlu gelişme koçluğun doğal sonucu olabilirken, öncelikli odak nokta kişinin iş ya da özel hayatında belirli hedeflere ulaşmak için hareketle uygulanabilir stratejiler yaratmaktır. Koçluk ilişkisinde hareket, sorumluluk ve takip üzerinde durulur.

Danışmanlık.

Danışmanlar bireyler ya da organizasyonlar tarafından belirli bir uzmanlık alanına girmek amacı ile tutulurlar. Danışmanlıkta yaklaşımlar çok çeşitlilik gösterirken, genel olan kanı danışmanın problemleri teşhis ettiği, reçete yazdığı ve bazen de çözüm getirdiğidir. Koçluktaki kanı ise, bireyler ya da takımların koçun destekçi, kendi kendini keşfetme temeline dayanan yaklaşımlarıyla kendi çözümlerini kendilerinin yaratabilmeleridir.

Mentor (akıl hocalığı/rehberlik).

Kişinin sahip olduğu tecrübe ile rehberlik etmesi ya da belirli bir uzmanlık alanında ya da kariyer geliştirmede deneyimlerini paylaşan mentorlar genellikle koçlukla karıştırılmaktadır. Bazı koçların mentorluğu koçluğun bazı bölümlerinde kullanmalarına karşın (yeni koçlara mentor koçluk yapmaları gibi), koçluk yaptıkları kişilere mentorluk yapamazlar.

Eğitim.

Eğitim programları, eğitmen ya da öğretmen tarafından belirlenmiş belirli öğrenme hedeflerini kazanma üzerine kurulmuştur. Koçluk sürecindeki hedefler ise koçun rehberliğinde birey ya da takım tarafından belirlenir. Ayrıca eğitim, önceden oluşturulmuş bir müfredat programı ile uyuşan doğrusal öğrenme yöntemini varsayar. Koçluk ise önceden belirlenmiş bir plan olmaksızın daha az doğrusallığı benimser.

Sportif Gelişim.

Spor metaforları sık kullanılsa da, profesyonel koçluk bildiğimiz spor koçluğundan farklıdır. Spor koçu, birey ya da takımların davranışlarını kendi deneyimi ve bilgisi rehberliğinde yöneten bir uzman olarak görülmelidir. Profesyonel koçlarda da bu özellikler vardır, ancak yönü belirleyen birey ya da takımın kendi bilgi ve deneyimleridir. Profesyonel koçluk, sportif gelişimden farklı olarak, zayıf ya da doğru olmayan şekilde uygulanan davranışlar üzerine değil, bunun yerine güçlü yönler ve yeteneklerin gelişmesi için fırsatları belirleme üzerine odaklanır.

Kaynak: www.icfturkey.org

Sonraki İçerik

Kitap kurtları daha fazla kazanıyor

Önceki İçerik

Çocuk yetiştirmede bu yanlışlara dikkat!

kigem

Kigem.com Kişisel Gelişim Merkezi’nin kısaltmasıdır. Türkçedeki ilk kişisel gelişim ve sosyal başarı portalıdır. Yazar Mümin Sekman tarafından yayın hayatına sunulmuştur. 2000 yılında yayına başlayan site, 19 yıldır kesintisiz bir şekilde geliştirici yayınlarına devam etmektedir. Sitenin yıllık ziyaretçi sayısı 5.000.000 kişiyi aşmaktadır. İçeriği uzman bir ekip tarafından özenle hazırlanmaktadır.

MAKALE

Her alanda uzlaşma şart mıdır?

uzlaşmacı yaklaşım, uzlaşma, şirketlerde yönetim, Manşet

Uzlaşmacı olmanın her zaman doğru bir yaklaşım olduğu düşünülür. Fakat bu yaklaşım bazen yarardan çok zarar da getirebilir. Peki, insanın hayatta karşısına çıkan hangi durumlarda uzlaşması, hangilerinde kendi bildiğini yapması ve daha da önemlisi, hangi durumlarda karşı tarafın dediğini yapması gerekir?

Şirketler Demokrasiyle Yönetilmez

Uzlaşma, çoğu durumda zor ama gerçekleştirilmesi arzu edilen bir durum olarak gösterilir. Kendi isteklerini dayatanlara, uzlaşmanın iyi olduğu tavsiye edilir. Tarafların bazı haklarından, bazı ayrıcalıklarından feragat etmeleri halinde, herkesin daha kazançlı olacağı söylenir.

Peki, gerçekten uzlaşma, her durumda iyi bir şey midir? Farklı düşünceleri, farklı öncelikleri, farklı istekleri olan tarafların, her zaman “orta yolu bulmaları” doğru mudur? İnsanın hayatta karşısına çıkan hangi durumlarda uzlaşması, hangilerinde kendi bildiğini yapması ve daha da önemlisi, hangi durumlarda karşı tarafın dediğini yapması gerekir?

Uzlaşmanın şart olduğu alan, insanın özel hayatındaki birlikteliklerdir. Hayatı paylaşan iki insanın, her ikisini de ilgilendiren bütün konularda, mutlaka ama mutlaka uzlaşmaları gerekir. Hangi şehirde, hangi semtte, hangi evde oturmaktan tutun da, boş zamanlarda ne yapılacağı, kimlerle birlikte olunacağı, nerede tatil yapılacağına kadar bütün konularda, iki insanın birbirini dinleyerek, birbirini anlayarak, her ikisini de hoşnut kılacak çözümleri bulmaları gerekir. Bu çözümü bulmak için uzlaşmaları gerekir. Aksini yapmak, ilişkileri temelden sarsar. Sürekli olarak taraflardan birinin isteklerini yapmak, ilişkinin ömrünü kısaltır.

Eşler ve sevgililer için şart olan uzlaşma, arkadaşlıklar için de olmazsa olmazdır. Eğer arkadaşlar uzlaşamazlarsa, ilişkileri uzun sürmez. Kimse sürekli olarak bir başkasının yapmak istediklerini yaparak mutlu olmaz.

Siyasette de uzlaşma şarttır. Uygar toplumlar, bir beldeye park mı yoksa kapalı spor salonu mu yapılacağına bile oylamayla karar verirler. Siyaset, çoğunluğu mutlu edecek çözümler üretmek için vardır. Uzlaşma siyasetin temel felsefelerinden biridir. (Küresel Dünyanın İdeolojisi, Uzlaşmadır.)

Şirket yönetimlerinde de uzlaşmanın gerekli olduğu durumlar vardır. Herhangi bir alanda risk almak gerektiğinde, ortakların uzlaşmaları gerekir. Uzlaşma karşılıklı kazanç ve barış içinde yaşamak demektir.

Ancak bütün iyi taraflarına rağmen, uzlaşma kimi koşullarda yarardan çok zarar getirir. Hayatta bazı durumlarda uzlaşma aranmaz.

Bazı konularda, sadece konunun uzmanı olan insanların karar almaları gerekir. Böyle bir alanda, o konunun uzmanıyla uzman olmayanların uzlaşmasını aramak, genelde çok yanlış kararlara neden olur. Bir binanın statik hesaplarını yapan bir mühendisle, o binanın müteahhidinin uzlaşması beklenmez; doğru olan ne kadar masraflı olursa olsun mühendisinin kararlarını uygulamaktır. Uzman olmayanların, uzmanlık gerektiren konularda, karar sürecinin dışında kalmaları gerekir. Bir hastanın bir doktorla uzlaşması değil, doktorun dediklerini yapması beklenir.

Şirket yönetimlerinde de bazı konularda uzlaşma aramak, yarardan çok zarar getirir. Bir şirkette her kararı uzlaşarak almaya kalkışmak, karara katılanları mutlu etse de, genellikle vasat kararlara yol açar. İletişim gibi uzmanlık isteyen bir konuda, iletişimle hiç ilgisi olmayan yöneticilerinin karar toplantısına katılıp, oy vermeleri yanlış bir uygulamadır. Sadece iletişim değil, uzmanlık gerektiren herhangi bir alanda, yönetimin herkesi karara ortak etmesi, gerçek bir yönetim zafiyetidir.

Uzlaşarak karar almakla, katılımcı yönetim aynı şeyler değildir. Katılımcı yönetim, karardan etkilenecek herkesin sürece dahil olmasını ve görüşünü dile getirmesini öngören, son derece yararlı bir yönetim anlayışıdır. Bir şirkette önemli kararlara herkesin görüşünü ifade ederek katkı yapması, alınacak kararın isabet oranını artırır. Ancak, katılımcı yönetim, her kararın uzlaşmayla alınması değildir. Doğru olan, herkesin fikrini söylemesi ama kararı, o konunun sorumluluğunu üstlenecek ve hesabını verecek insanların almasıdır.

Bir şirkette katılımcı yönetimi yüceltmek, o şirketin demokrasiyle yönetileceği anlamına gelmez. Şirketler, demokratik yerler değildir; olmaları da gerekmez. Bir şirketi, herkesin eşit oy hakkına sahip olacağı bir yöntemle yönetmek, kısa zamanda şirketi ölüme terk etmek demektir. Şirketler, çalışanlarına adil davranmak, onların görüşlerine değer vermek zorundadırlar ama alıncak her kararda çalışanlarla uzlaşma içinde olmak zorunda değillerdir. En katılımcı şirketlerde bile, çoğu zaman, uzlaşma arzu edilen bir durum değildir. Bir şirketin alacağı kararlarda uzlaşma arayacağı durumlar, istisnai durumlardır.

Uzlaşmadan bahsedildiğinde, çoğu zaman ortak aklın üstünlüğü yüceltilir. Ama ortak akıl konusu da çok yanlış anlaşılan bir konudur. Ortak akıl, birden fazla insanın bir konu hakkında, düşünsel güçlerini birleştirmeleri, akıl kapasitelerini artırmaları demektir. Ancak ortak akıl demek, kararların ortak olarak alınması değildir. Zaten herkesin üzerinde hem fikir olduğu bir karar, genellikle en yenilikçi, en yaratıcı ya da en ilerici karar olmaz. Aksine ortaklaşa alınan kararlar, herkesi memnun eden ama sonuçları vasat olan kararlardır.

Katılımcı bir ortam yaratmak, farklı fikirlerin seslerini duymak, birbirini etkilemek ve bu sürecin sonunda az sayıda insanın karar almasını sağlamak ne kadar doğru bir yöntemse, kimsenin gönlü kırılmasın diye uzlaşarak karar almak, sonra da alınan bu kararı ortak aklın ürünü olarak nitelemek o kadar kötü bir yöntemdir.

Ortak akıl bir şirketteki, bir kurumdaki, bir toplumdaki bütün beyinlerden faydalanmak demektir. Karar almak ise, ortak aklın birikiminden yararlanarak, bir ya da birkaç kişinin, hesap verme sorumluluğunu üstlenerek, birçok seçenekten birisini seçmesidir. Birçok doğru arasından, birinde karar kılmasıdır.

Felipe Csaszar, uzlaşmanın bazı durumlarda şart ama bazı durumlarda bir seçenek olduğunu söyler. Csaszar’a göre, bir konuda ne kadar çok insan sorunu irdeler, kendi açısından değerlendirirse, alınacak karar da o kadar olgunlaşır. Böyle bir karar süreci, bütün tarafların hassasiyetini ve çıkarını dikkate aldığı için, sağlıklı sonuçlar doğurur.

Ancak, bütün kararların mutlaka uzlaşmayla alınması gerekmez. Bir konuda taraflar, o konunun uzmanı değillerse ya da vizyonları yetersizse o konuda uzlaşarak karar almak yanlışlara yol açar. Böyle durumlarda ne kadar uzlaşılırsa, hata yapma oranı da o kadar artar.

Hayatta uzlaşmanın, çok iyi sonuçlar doğurduğu durumlar vardır; bu durumlarda dünyanın en uzlaşmacı insanı olmak gerekir. İnsan bunu başardığı zaman, mutlu ve huzurlu olur.

Ama bazı alanlarda da uzlaşma, tam tersine yarardan çok zarar verir. İnsanın bu alanları iyi bilmesi ve hiç uzlaşma aramadan, konunun uzmanının kararını uygulaması gerekir.

Hayatta her alanda uzlaşma şart değildir.

Yazar: Temel Aksoy

Kaynak: www.temelaksoy.com

Okumaya devam et

MAKALE

Siz hiç reddedildiniz mi?

yakın ilişkiler, reddedilmek, psikoloji, Manşet

Reddedilmek hepimizin zaman zaman karşılaştığı, kabul edilmesi zor bir durumdur. Peki, reddedilmekle nasıl başa çıkabiliriz? Bu durum psikolojimizi nasıl etkiler? İşte www.yakiniliskiler.com sitesinden tüm bu sorulara yanıt olabilecek nitelikte bir makale…

Reddedilme Hassasiyeti: Evrimin Bir Armağanı Mı, Yoksa Bir Lanet Mi?

Hepimiz sosyal ilişkiler kuruyoruz ve hayatlarımızı bu sosyal ilişkiler çevresinde şekillendiriyoruz. Bir yere, birilerine ait olmak istiyor ve yakın ilişkiler kurmaya çabalıyoruz. Hayatımıza anlam katan bu ilişkiler maalesef bazen bize zarar da verebiliyor. Bu yazımızda da fark edilmesi bazen çok zor olan ve uzun vadede hem bize hem de ilişkilerimize zarar verebilen “reddedilme hassasiyeti” olgusundan bahsedeceğiz.

Reddedilme hassasiyeti evrimsel süreçte kazandığımız psikolojik bir mekanizma ve bir sosyal grubun üyesi olmayı sürdürebilmemiz açısından büyük öneme sahip¹. Örnek vermek gerekirse, kalabalık bir masada siz konuştuğunuz sırada bir arkadaşınızın gözlerini devirdiğini kolayca fark etmeniz ya da insanların sahte ve gerçek gülüşlerini ayırt edebilmeniz bu mekanizmanın bir sonucu. Bu mekanizma sayesinde sosyal gruplarda onaylanıp onaylanmadığımızı veya davranışlarımızın toplum içinde kabul görüp görmediğini gözlemleyebiliyor ve buna göre hareket ederek dışlanmaya karşı önlemler alabiliyoruz. Bu aslında sağlıklı ve sosyal yaşam için gerekli bir mekanizma olsa da bazı kişilerde fazla güçlü bir şekilde işleyip bu kişilere zarar vermeye başlıyor.

Reddedilmeye karşı aşırı hassasiyet gösteren kişiler, partnerlerinin davranışlarının sebebini etraflıca düşünmek yerine hemen “partnerim beni sevmiyor” veya “partnerim benimle olmak istemiyor” gibi varsayımlarda bulunma eğilimi gösteriyorlar². Bu konu üzerine yapılan bir araştırma kapsamında romantik ilişkisi olmayan bir grup üniversite öğrencisinden reddedilme hassasiyetine dair bir anket doldurmaları isteniyor. Aylar sonra, bu öğrencilerden romantik bir ilişkiye başlamış olanlardan birkaç anket daha doldurmaları isteniyor. Bu anketler ilişkilerde yaşanabilecek bazı olumsuzluklar ilgili. Örneğin; partnerin soğuk ve mesafeli davranması, bir hata durumunda hoşgörüsüz davranması ya da birlikte eskisinden daha az zaman geçirmek gibi durumlar üzerine katılımcıların tepkilerini ve düşüncelerini ölçüyor. Araştırma sonuçları gösteriyor ki reddedilmeye karşı aşırı hassas kişiler, partnerlerinin davranışlarıyla kendilerini kasten incitmeye çalıştıklarını düşünme eğiliminde oluyorlar.

Romantik bir ilişki içerisindeki kişiler, partnerlerinin düşüncesizliklerini direkt olarak sevgi veya bağlılık eksikliği gibi daha derin sorunlara bağladıkları takdirde, çatışma şiddetleniyor ve daha büyük bir sorun haline geliyor³. Çiftlerin tartışmaları sırasında alınan ses kayıtları üzerine yapılan bir araştırma gösteriyor ki reddedilmeye karşı aşırı hassas olan kişiler tartışma sırasında seslerini yükseltme, sorumluluk kabul etmeme, partnerlerini aşağılama gibi davranışlara eğilim gösteriyorlar. Bunun yanı sıra, reddedilme hassasiyeti yüksek olan kişiler partnerleri tarafından daha kıskanç ve saldırgan olarak değerlendiriliyorlar. Ayrıca partnerleri bu kişilerin kendilerine yeterince destek olmadığını düşünüyor². Tüm bunlar zamanla ilişki memnuniyetine zarar verip çifti ayrılık noktasına götürebiliyor.

Bir başka araştırma gösteriyor ki; reddedilme hassasiyeti yüksek olan kişiler, reddedildikleri zaman kendilerini reddeden kişilerle veya gruplarla bir ilişki kurabilmek ve kendilerini kabul ettirebilmek için büyük miktarlarda para harcayabiliyorlar⁴. Cömertlik belirli bir seviyeye kadar olumlu bir özellik gibi görünse de, bu kişiler bazen kendi ekonomik güçlerinin ötesinde harcamalar yapabiliyorlar. Kişilerin cömertlik seviyeleri arasındaki büyük farklar da zamanla ilişkideki eşitlik ve adalet hissine zarar vererek ilişki memnuniyetini düşürebiliyor.

Reddedilme hassasiyeti yüksek olan kişiler, ilişki memnuniyetsizliğine kıyasla daha ciddi ve kalıcı sorunlarla mücadele etmek zorunda kalabiliyorlar. 2000 yılında yapılan bir araştırmaya göre reddedilme hassasiyeti yüksek olan ergenlik dönemindeki kızlar romantik partnerleri tarafından reddedilmemek uğruna aslında yapmak istemedikleri şeyler yaparak istismara ve travmalara maruz kalabiliyorlar⁵. Başka bir araştırma ise, geçmişte yaşadıkları bir reddedilme tecrübesini hatırlayan ve reddedilme hassasiyeti yüksek olan üniversite öğrencilerinin kendine zarar verme düşüncesiyle daha fazla mücadele etmek zorunda kaldığını gösteriyor⁶.

Peki reddedilme hassasiyetiyle nasıl başa çıkılabilir? Araştırmalara göre, reddedilme hassasiyetiyle mücadele etmenin en etkili yolu “öz farkındalık” sahibi olmak; bir diğer deyişle, kendi duygusal ve davranışsal tepkilerimizi gözlemleyip kontrol edebilmek⁷. Potansiyel bir reddedilme işareti yakaladığımızda, dikkatimiz sadece bu şüpheyi besleyecek işaretlere odaklanabiliyor ve reddedileceğimiz şüphesi güçlendiğinde çevremize öfkeyle tepki verebiliyoruz. Fakat böyle hızlı tepkiler vermek yerine, içinde bulunduğumuz durumu etraflıca düşündüğümüz takdirde yıkıcı davranışları törpüleyebiliyoruz. Reddedilme hassasiyetinizin yüksek olduğundan şüpheleniyorsanız siz de bundan sonra kendinizi daha iyi gözlemleyerek olumsuz sonuçları minimuma indirebilir ve daha sağlıklı ilişkiler kurabilirsiniz. Ayrıca şunu unutmamak gerekiyor: Her şey her zaman bizimle ilgili değil ve bazen hepimiz öfkemizi veya mutsuzluğumuzu başkalarına yansıtabiliyoruz.

Yazan: Alper Günay

Düzenleyen: Gizem Sürenkök

Kaynak:  www.yakiniliskiler.com

Okumaya devam et

MAKALE

Daha Fazla İş İçin Güne Erken Başlanmalı mı?

Daha çok iş yapmak ve rakiplerin önüne geçmek için güne erken başlamak bir yöntem olarak düşünülebiliyor. Bu ne kadar doğru bir düşünce?

Kimler güne çok erken başlıyor?

Başta bazı aktörler ve Silikon Vadisi genel müdürleri olmak üzere bazı insanlar güne çok erken başlıyor. Daha fazla iş yapabilmek için bu iyi bir yöntem mi?

İki kez Akademi Ödülü’ne aday gösterilen Hollywood yıldızı Mark Wahlberg her sabah 02.30’da kalktığını, akşamları ise 19.30’da yattığını açıkladı.

Güne bu kadar erken başlayan sadece Wahlberg değil. Apple’ın CEO’su Tim Cook’un 03.45’te kalktığı söylenirdi; Disney CEO’su Bob Iger ise her sabah 4.25’te egzersize başlarmış.

Profesyonellerin kullandığı LinkedIn gibi sosyal medya platformlarında dikkat çeken yaygın inanca göre, başarılı olmak istiyorsanız erken kalkmanız gerekir.

Öyleyse herkesin bunu denemesi mi gerekir? Bu durumda daha verimli mi oluruz? Belki. Ama bunun da bir bedeli var. Ayrıca sabahın köründe kalkıp ne kadar “verimli” olduğumuz konusunda insanları etkileme arzusunun etkisini de görmek gerekir.

Yeterince uyumak önemli

02.30 gibi erken bir saatte kalkmak uzun bir gün ve az uyku olarak anlaşılabilir. Ama Wahlberg erken yatarak her gece 7 saatlik uykusunu garantiye alıyor.

Verimli olmak için yeterince uyumak çok önemli. Uykusuzluk hem sağlığı hem de kişinin bilişsel becerilerini olumsuz etkiler.

Washington Üniversitesi’nden Christopher Barnes ile Michigan Üniverstiesi’nden Gretchen Spreitzer bu konu üzerinde ayrıntılı araştırmalar yaptı. Şirketler çalışanlarının yeterince uyumasını sağlamalı mı gibi soruları incelediler.

Spreitzer’e göre, aktör Wahlberg gün içinde uyanık olduğu saatleri değiştirip güne daha erken başlayarak daha verimli olabilir.

“Bunun bazı avantajları var” diyor Spreitzer. “Bir disiplininiz oluyor ve kendinize daha fazla zaman ayırabiliyorsunuz. Aileniz ve arkadaşlarınız uyanmadan önce kendi yapacaklarınızı yapıyorsunuz.”

Ancak akşam çok erken saatte yatmak kişinin sosyal ilişkilerini geliştirmesine engel olabilir. Sosyal ilişkiler ise ruh sağlığı için gereklidir.

Erkenci misiniz akşamcı mı?

Peki, sabah güne çok erken başlamak herkesin yapısına uygun mudur?

İnsanın uyku düzenini belirleyen vücut saatidir. Bu saat düzenli aralıklarla vücudumuzda uyku ve uyanıklık zamanlarını tetikler. Çoğu insan her gün aynı saatte uyuyup uyanma eğilimi gösterir. Sürekli yaşadığımız ülkeden farklı bir zaman dilimine geçtiğimizde yaşadığımız jet lag ile vücudumuzun şoka uğraması bundandır.

Bu vücut saatine dayanarak araştırmacılar insanları iki ana gruba ayırıyor: Erkenciler (erken kalkıp erken yatanlar) ve akşamcılar (geç kalkıp geç yatanlar).

Barnes insanlar arasında farklıklar olduğunu, ama genel olarak çocuklukta erkenci, ilk gençlik döneminde akşamcı, yaşımız ilerledikçe yeniden erkenci rutine geri döndüğümüzü söylüyor.

Barnes, Wahlberg gibi doğal yoldan “süper erkenci” olan insanların çok nadir olduğuna inanıyor.

“Psikolojik ve davranışsal olarak kişi için en doğru olan şey doğal vücut saatine uyum gösterip yatıp kalkma zamanını ona göre belirlemektir.”

Bunu gözetmeyip aşırıya kaçanlar farklı bir motivasyonla hareket ediyor demektir.

Başkalarını etkileme ihtiyacı mı?

Peki neden pek çok kişi sabah ne kadar erken kalktıklarıyla övünür? Bunun nedeni erken kalkmanın verimlilikle ilişkilendirilmesi olabilir. Ayrıca toplumda genellikle erken kalkanları kayırma gibi bir eğilim söz konusudur.

2014’te yapılan bir araştırmada, 120 yetişkin çalışanın müdürleri tarafından nasıl bir performans değerlendirmesine tabi tutulduğuna bakılmış ve işe geç başlayanları daha az duyarlı görüp daha düşük puan verdikleri görülmüştü. Ayrıca kendisi erkenci olan müdürler, akşamcı olanlara kıyasla onları daha negatif değerlendiriyordu.

“Çalışma düzeni değerlendirilirken bir önyargı görüyoruz. Erken güne erken başlamışsanız daha olumlu görülüyorsunuz.”

Ancak önemli olan başkalarını etkilemek değil, vücudu dinleyip ne zaman yatıp kalkacağına ona göre karar vermektir. Güne erken başlamak gerçekten de verim artırıcı olabilir. Ama bunu yaparken şunu sormak gerekir: Bunu gerçekten daha fazla iş başarmak için mi yapıyorum, yoksa kendimi ve başkalarını buna inandırmaya mı?

Nedeni ne olursa olsun, önemli olan sağlıktır. Barnes’ın araştırmaları, vücut saatinin uyku istediği bir zamanda zorla uyanık kalmaya çalışmanın, doğru olmayan davranışlarda bulunma riskini artırdığını gösteriyor.

“Enerjinizin azaldığı, kendinizi iyi hissetmediğiniz zamanlarda başınıza kötü şeyler gelir” diyor Barnes.

Yazar: Bryan Lufkin
Kaynak: BBC Türkçe

Okumaya devam et