Mülakata hazırlanırken en çok hangi sorularla karşılaşacağımızı, o sorulara beklenen cevapları verip veremeyeceğimizi merak ederiz. Mülakatta vereceğimiz her cevap sürecin lehimize ya da aleyhimize dönmesine neden olabilir. Peki, ne yapmalıyız? İşte yanıtı…
Mülakat Soruları
Hem aday hem de mülakatı yapan kişi için oldukça stresli
bir konu olan mülakatlarda, giriş konuşmalarının oldukça samimi ve beliren
soğuk havayı ortadan kaldırıcı nitelikte olması gereklidir. Mülakatın başında
yapılacak olan kısa, samimi bir sohbet iki tarafın da bilgi alışverişini daha
verimli hale getirmesini sağlayacaktır. Bunu sağlamanın yolu da mülakatı
yönlendiren mülakatçının, mülakatla doğrudan ilişkisi olan veya olmayan sohbet
türü bir girişe zaman ayırmasıdır. Bu iki taraf içinde stresi az da olsa
ortadan kaldırmak için en etkili yöntemdir. Aday olarak bu tip bir sohbeti siz
de başlatabilirsiniz ama ülkemizde daha çok mülakatçının girişi yaptığı
gözlemlenmektedir. Aday olarak aşağıda belirtilen sorulara kesinlikle negatif
yönden yaklaşmamalısınız. Aşağıda girişi sağlayacak bazı soru örnekleri
verilmiştir:
1. ADRESİMİZİ / OFİSİMİZİ BULMAKTA ZORLUK ÇEKTİNİZ Mİ,
YOLCULUĞUNUZ NASIL GEÇTİ?
Mülakat öncesi sohbet aşamasında en çok rastlanan soru
türüdür. Eğer adresi bulmakta gerçekten sıkıntı yaşamış olsanız bile bunu karşı
tarafa aktarmayın. Farklı bir şehirden mülakata gelmiş olabilirsiniz ve
yolculuğunuz da oldukça kötü geçmiş olabilir. Herhangi bir problem
yaşamadığınızı belirtmek zaten stresli olan ortamı yumuşatmaya daha çok yardım
edecektir. Eğer mülakata geç kaldıysanız mutlaka özür dileyin ve kısa bir
açıklama yapın.
2. ÖZGEÇMİŞİNİZDE ………. SPORLARI (VEYA HERHANGİ BIR KONU)
İLE İLGİLENDİĞİNİZİ GÖRDÜM, NE ZAMAN BU (SPORLARI) YAPMAYA BAŞLADINIZ?
Bu tür bir soru ile karşılaştığınız zaman kesinlikle detaya
inmemeye özen gösterin, çünkü bu tip bir soruya vereceğiniz cevabın uzaması
gerçek anlamda üzerinde durulması gereken konulara daha az zaman ayırmanıza
sebep olacaktır.
3. …………. ÜNİVERSİTESİNİ BİTİRDİĞİNİZİ ÖZGEÇMİŞİNİZDE
GÖRDÜM, PROFESÖR ………… TANIYORMUSUNUZ?
Oldukça sık karşılaşılan bir giriş sorusudur. Mülakatçı
daha samimi bir ortam yaratmak için ortak tanıdıkların daha etkili olduğunu
düşündüğü için bu tip bir soru yöneltir. Eğer bahsettiği kişiyi tanımıyorsanız
kesinlikle tanıdığınızı söylemeyin daha detaya inildikçe mahcup durumda
kalabilirsiniz.
4. SİGARA İÇMEK VEYA SICAK /SOĞUK BİRŞEY İÇMEK
İSTERMİSİNİZ?..
Ülkemizde misafirperverlik en önem verdiğimiz
özelliklerimizden biridir. Ve bir şeyler ikram etmek misafirperverliğimizi
göstermenin en güzel yolu olarak kabul edilir. Fakat profesyonel iş mülakatında
sigara içilmesi pek tercih edilen ve hoş karşılanan bir şey değildir. Eğer
sigara içmiyorsanız, ikram edilen sigara size firmada sigara içilip içilmediği
konusunda da bilgi verecektir. İkram edilen diğer şeyleri de oldukça nazik bir
şekilde reddetmeniz sizin yararınıza olacaktır. Mülakatın en önemli anında
kolunuzun çay bardağına çarptığını ve takım elbisenizin üzerine döküldüğünü
hayal etmek sanırım bu konuda sizi yeterince aydınlatacaktır. Ayrıca, görüşme
sırasında ikram edilen herhangi bir şeyi kabul etmek ilginizin dağılmasına
neden olacak ve dolayısıyla mülakat performansınızı düşürecektir.
KİŞİSEL SORULAR …
1. LÜTFEN BANA KENDİNİZ İLE İLGİLİ BİLGİ VERİNİZ.
Özellikle mülakat teknikleri konusunda deneyimsiz bir
kişinin sorabileceği ve ülkemizde oldukça sık olarak karşılaşabileceğiniz bir
sorudur. Aynı zamanda profesyonel iş mülakatında sorulabilecek en gereksiz
sorudur. Mülakatçı bu tip bir soru ile kendinizi tanıtmanızı ister. Fakat bu
aşamada sizin karşı bir soru ile kendisini cevaplamanız daha uygundur.
Soracağınız soru şöyle olmalıdır: “Özel hayatımı mı anlatmamı talep ediyorsunuz
yoksa profesyonel niteliklerimi mi öğrenmek istiyorsunuz? veya ” Bu sorunuzu
daha spesifik hale getirebilir misiniz?”.
2.HERHANGİ BİR İŞ BULMADAN SON İŞİNİZDEN NEDEN
AYRILDINIZ/İSTİFA ETTİNİZ?
Bu soruyu cevaplandırırken oldukça dikkatli olmak
zorundasınız. Eğer dürüst davranmazsanız ve bu davranışınız daha sonra ortaya
çıkacak olursa, oldukça zor durumda kalabilirsiniz. Çünkü istihdam aşamasında
yapılacak araştırmalar sonucunda dürüst davranmadığınız ortaya çıkarsa, işveren
sizin hakkınızda oldukça pozitif bir düşünceye sahip dahi olsa, fikrini derhal
değiştirebilir. Eğer işten çıkarıldıysanız, sebeplerini detaylı olarak kendi
hatalarınızdan kaynaklansa bile karşı tarafa aktarmak zorundasınız. Dürüst
davranmak size oldukça fazla puan sağlayacaktır. Bunun yanında işten
ayrılmanızın sebebi oldukça farklı unsurlar yüzünden de olabilir. Firmanız
küçülme sürecine girmiş olabilir, tamamen kapanmış ya da tekrar yapılanma
süreci sonunda pozisyonunuz kaldırılmış olabilir. Bunun yanı sıra bağlı olarak
çalıştığınız amirinizle kesinlikle anlaşamıyor olabilirsiniz. Bu tip durumları
kesinlikle detaylı olarak mülakat yapan kişiye aktarmalısınız.
“Çalıştığım firmada öğrenebileceğim her şeyi öğrendim;
artık benim için daha fazla öğrenme şansı kalmadı” gibi bir yaklaşım ile işten
ayrılmanızı açıklamaya kalkmayın. Çünkü bir profesyonel daima kendini
geliştirecek fırsatlar yaratmak zorundadır. Bu sebepten dolayı ayrılma kararı
verilmesi oldukça amatör bir davranış olarak kabul edilir ve işten ayrılma
sebebi olarak gösterilemez.
Bunun dışında, çalıştığınız firma size karşı olan kanuni
yükümlülüklerini yerine getirmediği için ayrılmış olabilirsiniz. Bu tip
konuları mülakatı yapan kişi ile doğrudan paylaşabilirsiniz.
3. ŞU ANDA AYRILMAYI DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ POZİSYONUNUZDAN DAHA ÖNCE
DE AYRILMAYI DÜŞÜNDÜNÜZ MÜ, AYRILMADIĞINIZA GÖRE NEDEN KALDINIZ?
Deneyimli bir mülakatçı bu soruyu size muhakkak sorar. Bu
sizin iş motivasyonunuzu ölçmek için kullanılan anahtar sorulardan biridir.
Çalıştığı işyerinden ayrılmayı kesinlikle düşünen çalışanın iş motivasyonu en
alt seviyededir ve firmasına kesinlikle faydalı olamaz. Eğer uzun süredir iş
arıyorsanız veya firmanız sizi daha fazla maddi veya manevi imkanlar ile aynı
pozisyonda kalmaya ikna ettiyse bu mülakatçıyı ne kadar değerli bir eleman
olduğunuz konusunda yönlendirecektir.
4. BAŞKA BIR POZİSYONUN VEYA FİRMANIN SİZİ TAM ANLAMI İLE
TATMİN EDECEĞİNE İNANIYOR MUSUNUZ?
Bu soruya cevap verirken pozitif olmalısınız. İş dünyasında
birçok imkan olduğunu ve bu imkanları yakından takip etmenizin, kariyeriniz
açısından oldukça gerekli olduğunu belirtin. İş tatmini sağlamanın değişik
parametrelerinin varlığının farkında olduğunuzu da ilave etmeyi ihmal etmeyin.
Sadece maddi imkanlarınızın iyileştirilmesi amacıyla iş değiştirme niyetinde
olduğunuzu mülakatı yapan kişiye asla bir neden olarak göstermeyin.
5. NE KADAR SÜREDİR İŞ ARAYIŞI İÇERİSİNDESİNİZ?
Cevap verirken oldukça hassas davranmanız gereken bir soru
tipidir. İş arayış sürenizdeki uzunluk mülakatçı için negatif bir olgudur.
Çünkü iyi bir eleman için iş arayışının uzun sürmesi yadırganacak bir unsur
olarak kabul edilir. Mülakatçı sizin iş beğenmeyen veya kariyerinizdeki adımlar
konusunda hassas bir kişi olduğunuzdan ziyade, aranan bir eleman olmadığınızı
düşünür. Bu aşamada iş teklifi almadığınız halde değerinizi arttırmak için
aldığınızı belirtirseniz, mülakatçının sizi değişik yönlerden sıkıştırmasına
yol açmış olursunuz. Tecrübeli bir mülakatçı bu soruya vereceğiniz abartılı
cevapları kesinlikle algılayacak ve ona göre davranacaktır. Açık ve dürüst
olun.
6. KARİYER HEDEFLERİNİZ NELERDİR?
Özellikle kariyerinin başında olan yeni mezunların en çok
hazırlıklı olmaları gereken soru tipi budur. Eğer mühendislik eğitimi
aldıysanız ve bankacı olmak istiyorsanız veya işletme mezunu iseniz ve
bilgisayar sektöründe çalışmak istiyorsanız, güçlü dayanaklarınız olmalıdır.
Eğer bu tip bir kariyer hedefi ile mülakatçıyı cevaplarsanız niye bu kadar uzun
süre mühendislik eğitiminde zaman harcadığınızı da iyi açıklamalısınız. Ayrıca
uzun süredir iş hayatında yer alıyor ve örneğin bir finans pozisyonu ile ilgili
olarak mülakata alınıyorsanız, kariyer hedefleriniz arasında satış yönetiminin
yer alması mülakatçının söz konusu pozisyona olan ilginizin oldukça düşük olduğunu
sezinlemesine yol açabilir. Her kişinin mutlaka bir kariyer hedefi olmalıdır.
Bu soruya cevap verirken kesinlikle duraklamayın ve doğrudan kariyer
hedeflerinizi belirtin.
7. KENDİNİZ İÇİN SON ZAMANLARDA OLUŞTURDUĞUNUZ HEDEF İLE
İLGİLİ DETAY VERİNİZ.
Bu soruya cevap vermeden önce kişisel veya profesyonel bir
projenizi gözünüzün önüne getirin. Örneğin, eğitiminizi tamamlamak, iyi bir iş
bulmak veya başka bir şehre yerleşmek, sizin için kariyerinizle doğru orantılı
hedefler olabilir. Ama bu soruya verilecek cevabın tamamen işle ilgili olması
çok daha uygun olacak ve mülakatın gidişini daha profesyonel bir açıdan
etkileyecektir.
8. ŞU ANA KADAR SAHİP OLDUĞUNUZ EN İYİ İŞVERENİ LÜTFEN
TANIMLAYINIZ.
Mülakata gitmeden önce bu soru için hazırlık yapmanızda
büyük fayda vardır. En iyi işvereninizi tam anlamı ile betimlemenin yolu bu
kişinin sahip olduğu bütün iyi veya kötü niteliklerin sıralanması olacaktır.
Kağıt üzerinde yapacağınız bir çalışma size daha detaylı bir bilgi verecek ve
bu soruya daha hazırlıklı olmanızı sağlayacaktır. Bu tip bir soru size
yöneltildiğinde, hemen en iyi işvereninizin sahip olduğu nitelikleri ardı
ardına sıralamak yerine, işvereniniz hakkında sahip olduğunuz olumlu
düşüncelere yol açan hareketlerini, kısa anekdotlar şeklinde belirtmeniz daha
faydalı olacaktır. İşvereninizin yönetim biçimini betimlemeniz ne tür bir
yönetim biçiminden hoşlandığınız hakkında mülakatçıya bazı bilgiler verecektir.
Eğer bu soruya hazırlıklı değilseniz, öncelikle en iyi işvereninizin kim
olduğunu isimle belirtin ve bu arada neden iyi bir işveren özelliği taşıdığını
düşünün ve aynı zamanda abartıdan kesinlikle kaçının.
9. BULUNDUĞUNUZ EN İYİ POZİSYONU TANIMLAYINIZ.
Bu soru için de daha mülakattan önce mutlaka hazırlık
yapmalısınız. Sahip olduğunuz en iyi işi tanımlayabilmek, ne tür bir işte
başarılı olabileceğiniz konusunda mülakatçıya ipuçları verecektir. Mümkün
olduğunca objektif olarak bulunduğunuz pozisyonun, negatif ve pozitif yönlerini
irdeleyin.
10. BULUNDUĞUNUZ POZİSYONU HAK ETTİĞİNİZE İNANIYOR MUSUNUZ?
Bu soru ile mülakatçının sizden almak istediği bilgi,
ülkemizde oldukça sık rastlanan, tanıdık vasıtası ile belirli pozisyonlara
gelmiş adayları diğerlerinden tam anlamı ile ayırabilmektir. Eğer bulunduğunuz
pozisyona kendi çaba veya başarılarınız ile gelmediyseniz, bunun cevabını
profesyonel bir mülakatçı projelerinizi derinlemesine irdeleyerek tespit
edebilir. Eğer birtakım tanıdıklarınız vasıtası ile şu andaki pozisyonunuzda
bulunuyorsanız, bunu açık yüreklilikle mülakatçıya aktarın. Fakat bu pozisyonda
kalmanın sadece başarılarınızla mümkün olduğunu ve bunu da başardığınızı basit
örneklerle ispatlayın.
11. BAŞARIYI NASIL TANIMLARSINIZ?
Çok klasik bir sorudur. Bu soruya hazırlıklı olmanız, puan
kazanmanızı sağlar. Örneğin; ” Beni istihdam eden firmanın başarıya ulaşması
için çalışmak ve kendi kişisel gelişimimi sağlamak benim için başarının en iyi
tarifidir” cümlesi veya buna benzer bir cümle size artı değer sağlayacaktır.
Muhakkak bu soruya hazırlıklı olun.
12. BU POZİSYONDA BAŞARILI OLMAK İÇİN GEREKLİ OLAN NİTELİKLERİ
TANIMLAYINIZ.
Eğer bir iş ilanı sonucu bu mülakata giriyorsanız, iş
ilanını tekrar gözden geçirerek bu soruya hazırlanabilirsiniz. Eğer bu iş
ilanında, iş tanımı ve pozisyon ile ilgili aranan nitelikler detaylı olarak
mevcut değilse, o zaman yaratıcılığınızı kullanarak işin ne tür niteliklere
sahip olması gerektiğini belirleyin.
13. EĞER DEĞİŞTİRME İMKANINIZ OLSAYDI BU POZİSYONUN YENİ İŞ
TANIMINI NASIL OLUŞTURURDUNUZ?
Mülakatı yapanın bu soruyu sormaktaki amacı sizinle
herhangi bir iş teklifi aşamasına gelmeden önce, birtakım yenilikleri
yapabilecek kapasitede olup olmadığınızın tespit etmeye çalışmaktır.
Vereceğiniz yaratıcı cevaplar sizin ne tür yenilikleri firmaya
sağlayabileceğinizin bir tür kanıtı olacaktır. Fakat bu tip bir soruya
verebileceğiniz en sağlıklı cevap şu olabilir: “İşe başladıktan, pozisyonu ve
firma kültürünü tam anlamı ile tanıdıktan sonra, yaratıcı tavsiyelerde
bulunmayı tercih ederim.”
14. BAŞVURDUĞUNUZ POZİSYONUN EN BEĞENDİĞİNİZ /
BEĞENMEDİĞİNİZ TARAFI?
Pozisyonla ilgili bir veya iki tane beğendiğiniz özellik
belirtmek bu aşamada yeterli olacaktır. Örneğin; müşteri ilişkilerinin yoğun
olması, analitik düşünce yeteneğinizi kullanabilecek olmanız bu pozisyonun
beğendiğiniz tarafları olabilir.
Pozisyonla ilgili herhangi bir pozitif düşünceniz yoksa, zaten bu mülakatta
olmanıza gerek yoktur. Fakat buna karşın pozisyonla ilgili beğenmediğiniz
hususları belirtmeniz de sakıncalı olabilir.
15. YETKİLERİNİZİN ASTLARINIZA DEVRİNDEN YANA MISINIZ YOKSA
BÜTÜN FONKSİYONLARI KENDİNİZ Mİ KONTROL ETMEK İSTERSİNİZ?
Bu sorunun herhangi doğru veya yanlış cevabı yoktur. Bu
soru sizin yönetim tarzınız ile ilgili bazı ipuçlarını ortaya koyacaktır. Bu
soruya mümkün olduğunca samimi olarak cevap vermeli ve eğer pozisyon tamamen
yetki devrini öngörüyor ise kesinlikle bütün iş fonksiyonlarının kontrolünüz
altında olduğu bazı örnekler vermemelisiniz. Bu şansınızı tam anlamı ile yok
eder.
16. NE TÜR KİŞİLERLE DAHA RAHAT ÇALIŞIRSINIZ, NE TÜR
KİŞİLERLE ÇALIŞAMAZSINIZ?
Hazırlıklı olmanız gereken bir soru tipi. Rahat
çalıştığınız iş arkadaşlarınızın en çok beğendiğiniz özelliklerini sıralayın.
Bu size yol gösterecektir. İş arkadaşlarınızı en iyi çalıştıklarınız, çalışmakta
sorun yaşamadıklarınız ve çalışmakta gerçekten güçlük çektikleriniz olarak
ayırın. Çalışırken bilgi alışverişi sağlamanız, iş arkadaşlarınız ile uyumlu
çalışmanızı sağlar. Bunu vurgulayarak takım çalışmasına ve bilgi akışına ne
kadar değer verdiğinizi belirtin ve bu konuda ne kadar duyarlı olduğunuz
konusunda işvereni ikna etmeye çalışın. Çalışmakta gerçekten güçlük çektiğiniz
kişilerle ilgili yorumlarda bulunmak oldukça zordur. Spesifik olarak isim
vermekten kesinlikle kaçının. Çalışmakta güçlük çektiğiniz kişileri tanımlarken
de negatif ifadeler kullanmak yerine daha yuvarlak ifadeler ile bu kişileri
tanımlayabilirsiniz. Bazı örnekler vermek gerekirse; takım çalışmasına önem
vermeyen insanlarla çalışmakta zorlandığınızı, ayrıca, görev ve sorumluluklarının
tam anlamı ile farkında olmayan kişilerle çalışmanın ne kadar zor olduğunu
belirtin.
17. UZUN VADELİ KARİYER HEDEFLERİNİZ NELERDİR?
Gerçekçi olmayan hedeflerinizi kesinlikle karşı tarafa
aktarmayın. Geleceğinizle ilgili düşünceleriniz yaratıcılığınızı belirler.
Gerçekçi kariyer hedeflerinizi mülakat sırasında keşfetmek zorunda kalmamak ve
mülakatçının kafasında soru işaretleri oluşturmamak için bu sorunun cevabı
mülakat öncesinde planlanmalıdır. Cevap verirken duraksamak uzun vadeli planlar
yapmayan bir çalışan olduğunuz izlenimini verir.
18. GÜÇLÜ VE ZAYIF OLAN YÖNLERİNİZ NELERDİR?
Mülakatların klasik sorusudur. Öncelikle başvurduğunuz
pozisyon ile birebir ilişkili olan güçlü yanlarınızı belirtin. Ayrıca söz
konusu olumlu özelliklerinizi örnekleyerek ön plana çıkartmaya çalışın. İşe
olan bağlılığınız, iş etiğine verdiğiniz değer, güçlü insan ilişkileri, sonuca
yönelik çalışma gibi güçlü yönlerinizden bahsetmeniz mülakatçıyı tahmin
ettiğinizden fazla memnun edecektir. Güçlü olduğuna inandığınız yönleri kullandığınız
bazı güncel örnekler konusunda hazırlıklı olmanızda büyük yarar var. Çünkü
mülakatı yapan kişi bu yönlerinizi tam anlamı ile irdelemek için bazı örnekler
ile konuları detaylandırmanızı isteyebilir. Zayıf olduğunuz yönlerinizin
belirtilmesi isteniyorsa ancak pozisyonun kesinlikle gerektirdiği özellikler
konusunda kendinizi zayıf hissediyorsanız, mümkün olduğu kadar az detay vererek
zayıf yönleriniz konusunda mülakatçıya ipuçları vermemeye çalışın. Ama
kesinlikle zayıf yönlerinizi saklamak için yalan söylemeyin. Sadece zayıf
yönlerini tespit eden kişiler iş performanslarını objektif olarak
değerlendirebilirler. Bu değerlendirme, kişinin eksikliklerini gidermek için
yol aldığının en büyük kanıtıdır. Kendini tanıyan kişi, iş hayatında da
başarılı olur.
19. PROFESYONEL HAYATINIZDA SAĞLADIĞINIZ EN BÜYÜK BAŞARI
NEDİR? DETAYLANDIRIN.
Bu soruda mülakatı yapan kişinin sizden almak istediği
cevap tamamen işinizle doğru orantılı olan bir başarıyı detaylandırmanızdır.
Okuldaki başarılarınız, spor karşılaşmalarında veya sosyal aktivitelerde
kazandığınız başarılar bu aşamada mülakatçının öğrenmek istediği konuların
tamamen dışında kalmaktadır.
20. EĞER ESKİ İŞVERENİNİZLE KONUŞMA İMKANIMIZ OLSA, SİZİN
ZAYIF YÖNLERİNİZ HAKKINDA BİZE NASIL BİLGİ AKTARIRDI?
Bu soruya cevap verirken eski işvereninizin ne düşündüğünü
göz önüne almadan, zayıf olduğunuzu hissettiğiniz konularda kısa açıklamalar
yapmanız yeterli olacaktır.
21. SON İŞVERENİNİZ HAKKINDA NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
Çok dikkatli bir şekilde cevap vermeniz gereken bir soru
türüdür. İşten ayrılma sebeplerinin başında işverenle veya bir amirle
geçinememek olduğunu aklınızdan çıkartmadan cevaplayın. Bu soru ile mülakatı
yapan kişi sizin liderlik kabiliyetlerinizi tam anlamı ile değerlendirmeye ve
çalıştığınız kişilerle iyi ilişkiler geliştirip geliştiremediğinizi tespit
etmeye çalışmaktadır. Kısa kısa bilgiler vermeniz, yorumlarınızda hata
yapmanızı önler. Öncelikle işvereninizin olumlu yönlerini sıralayın; eğer işten
ayrılma sebebiniz işvereninizle ilgili değilse negatif yönlerinize bu tanımlama
içerisinde fazla yer vermeyin. Eğer iyi bir işverene sahip iseniz kesinlikle
abartmayın ve övgülerinizin dengeli olmasına özen gösterin.
22. SON İŞİNİZDE SERGİLEDİĞİNİZ ÜÇ BAŞARINIZI LÜTFEN
DETAYLANDIRIN.
Sahip olduğunuz profesyonel niteliklerinizi anlatmanızı
sağlayacak en güzel mülakat sorularından biridir. Bu soruya vereceğiniz cevap
ile mülakatı rahatlıkla yönlendirebilirsiniz. Her soruda olduğu gibi karşınıza
çıkması her zaman ihtimal dahilinde olan bu soru için önceden hazırlık yapmak,
duraksamanızı ve eksik bilgi vermenizi önler. Vereceğiniz örneklerin mülakat
sırasında profesyonel iş hayatınızla doğru orantılı olmasına ve daha önce
belirttiğiniz profesyonel özelliklerinizle çelişmeyerek, mülakatçıyı
şaşırtmamasına dikkat etmelisiniz.
23. BEŞ YIL İÇİNDE HANGİ POZİSYONDA OLMAK İSTERSİNİZ VE
HEDEFİNİZ NEDİR?
Adayın kariyer hedefleri konusunda ne kadar ciddi olduğunu
tespit etmek için sorulan bu soruya vereceğiniz cevap gerçekçi olmalıdır. Ve
özellikle başvurduğunuz pozisyonu ve firmayı da içermelidir.
24. YARATICI MISINIZ?
Her işin az veya çok yaratıcılık gerektirdiğini unutmayın.
Eğer muhasebe yardımcısı pozisyonu için başvuruyorsanız ve bu pozisyonla ilgili
olarak mülakata alındıysanız, çok yaratıcı olduğunuz mesajını karşı tarafa
vermek işe alınmamanızı sağlayacak unsuru oluşturabilir. Çünkü muhasebe
pozisyonu iş tanımı gereği yaratıcı yönünü kullanmak isteyen bir aday için
oldukça sıkıcı olabilir ve kısa sürede iş tatmininden yoksun hale gelmesine
neden olur. Bu yüzden yaratıcılık gerektirmeyen bir iş tanımı için başvuru
yapıyor, yaratıcılığınızı ön plana çıkarmak ve bunu da bazı örneklerle
desteklemek istiyorsanız işi daha baştan kaybedebilirsiniz. Özellikle yeni
mezunların bu tip sorularda oldukça bocaladıkları ve karşı tarafı kendi
nitelikleri konusunda yanılttıkları oldukça sık gözlemlenmektedir.
25. KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİZİ TANIMLAR MISINIZ?
Bu tip bir mülakat sorusuna cevap verebilmeniz için
kendinizi çok iyi tanımanız gerekir. Ancak kendinizi iyi tanıyorsanız, en
mantıklı şekilde kişilik özelliklerinizi tanımlayabilirsiniz. Çalışma hayatı
ile ilgili, kişiliğiniz konusunda karşı tarafa ipuçları verebilecek bazı
kelimeler örnek olarak verilmiştir:
Detaycı, İş bağımlısı, Zamana bağlı, İşe odaklanmış, Hassas, Sadık, Hırslı,
Takım oyuncusu, Yaratıcı, Araştırmacı vs. Eğer bir finans pozisyonuna başvuru
yapıyorsanız detaycı bir kişilik özelliğine sahip olduğunuzu belirtmek size
puan kazandıracaktır. Mühendislik gerektiren bir pozisyon için ise, araştırmacı
ve yaratıcı yönünüzü belirlemek oldukça önemlidir. Negatif bir örnek vermek
gerekirse, eğer satış pozisyonu için başvuruyor iseniz insan ilişkilerinde çok
hassas bir kişiliğe sahip olduğunuzu belirtmeniz yanlış sonuçlar doğurabilir.
26. KARTVİZİTİNİZİ ALABİLİR MİYİM?
Bazı adaylar işsiz oldukları dönemleri “Danışman” unvanı
ile gizlemeye çalışırlar. Bu duruma ülkemizde oldukça yoğun olarak
rastlanmaktadır. Eğer son pozisyonunuz özgeçmişinizde danışman olarak
geçiyorsa, bu tip bir soruya hazırlıklı olmanızda büyük fayda vardır. Çünkü danışmanlık
yaptığını belirten bir adayın kartvizitinin olmaması, sadece özgeçmişteki
boşlukları doldurmak için bir örtü şeklinde kullanıldığının en önemli
kanıtıdır.
EĞİTİM İLE İLGİLİ SORULAR…
1. LİSEYİ, ÜNİVERSİTEYİ NE ZAMAN BİTİRDİNİZ, BİTİRME
DERECENİZ NEYDİ?
Mülakatlarda en çok rastlanan sorulardan biridir.
Özgeçmişinde bu tür bilgileri detaylı olarak belirten aday, mülakat sırasında
oldukça şaşırtıcı olarak bu bilgileri tamamen unutmaktadır. Okul bitirme
derecesini ve bitirme yılını mülakat sırasında unutmak kadar amatörce bir
yaklaşımın oldukça büyük bir hata olduğunu belirtmekte fayda var. Bu tip bir
soru sorulduğu zaman, duraksamak bile size puan kaybettirir.
2. EĞER KARİYERİNİZE TEKRAR BAŞLAYABİLME İMKANINIZ OLSA FARKLI BiR MESLEK SEÇMEK VEYA EĞİTİM ALMAK İSTER MİYDİNİZ, HANGİ DALI SEÇERDİNİZ?
Klasik mülakat sorularından bir diğeri ve en sık
karşılaşılandır. Eğer mesleğinizi, başvurduğunuz pozisyondan başka bir dala
değiştirmek istiyorsanız ve bu soruya başka bir meslek seçmek istediğiniz
doğrultusunda bir cevap verirseniz işe kabul edilme olasılığınızı daha en
başından, kendi ellerinizle yok etmiş olacaksınız. Asla mesleğiniz dışında bir
dalda daha mutlu olacağınız imajını vermeyin ve mesleğinizden ne kadar haz
aldığınızı ve bu mesleği seçtiğinizden dolayı ne kadar profesyonelce bir karar
verdiğinizi belirtin.
3. KENDİNİZİ GELİŞTİRMEK İÇİN SON ZAMANLARDA NE TÜR EĞİTİM
PROGRAMLARINA KATILDINIZ?
Eğitim, hayatın her döneminde devam eden bir olgudur.
Öncelikle iş hayatında eğitime harcanan zaman, kariyerinize yapılmış en büyük
yatırım olma özelliğini taşır. Eğer kendinizi geliştirmek için eğitim
programlarına katılıyorsanız veya firmanız sizi bu konuda destekliyorsa,
bunları muhakkak detaylı olarak belirtin. Fakat bu tip bir soru yöneltildiği
zaman size en sağlıklı sonucu, şimdiye kadar almış olduğunuz eğitimlerin veya
katılmış olduğunuz profesyonel seminerlerin listesini mülakatı yapan kişiye
aktarmak sağlayacaktır. Bu size zaman kazandıracak ve daha profesyonel bir
görüntü oluşmasını sağlayacaktır.
4. NEDEN MASTER, MBA, DOKTORA YAPTINIZ VEYA YAPMADINIZ?
Özellikle yeni mezunlar arasında sadece üniversite
eğitiminin yeterli olmadığı ve lisans eğitiminin kesinlikle yüksek lisans
eğitimi ile desteklenmesi gerektiği konusunda yanlış, fakat çok yaygın bir imaj
vardır. Eğer lisans eğitiminizi mühendislik konularında yapıp, tarih yüksek
lisansı yaptıysanız ve yine de mühendislik pozisyonlarına başvuru yapıyorsanız
mülakatçı bu soruyu size yöneltecektir. Eğer araştırma geliştirme nosyonu
gerektiren bir pozisyona başvuruyorsanız, konunuzda almış olduğunuz lisansüstü
eğitim size stratejik bir avantaj sağlayacaktır. Eğer herhangi bir lisansüstü
eğitim almadıysanız, mesleki iş tecrübesinin sizin için daha önemli olduğu
bilgisini karşı tarafa aktarmanızda büyük yarar vardır.
5. SON BULUNDUĞUNUZ POZİSYONDA NE ÖĞRENDİNİZ?
Kendinizi öğrenmeye açık bir kişi olarak tanımlayarak yeni
veya son pozisyonunuzun size profesyonel beceri anlamında neler kattığını
belirtin. Örneğin, “Analitik düşünce yapısına sahip olmamı sağladı “veya
“Müşteri ilişkilerini nasıl yöneteceğim konusunda bana bilgi kazandırdı”
demeniz açıklayıcı olacaktır.
6. BU MESLEĞİ NEDEN SEÇTİNİZ?
Daha çok yeni mezunlara yöneltilen bu soru türü, eğitimini
aldığınız mesleği bilinçli bir şekilde mi, yoksa tam tersinin mi
gerçekleştiğini ortaya koymak için yöneltilir. Buna karşın mülakatçı için
akıldan çıkarılmaması gereken nokta, eğitim sistemimiz içerisinde oldukça küçük
bir kesimin arzu ettiği mesleğe ulaştığıdır. Bu durumda meslek seçmenin büyük
bir kitle için tamamen tesadüflere dayandığı ülkemizde bu soruya cevap vermek
aday için oldukça sıkıntılı olacaktır. Yine de adayın eğitimini gördüğü mesleğe
tesadüf eseri girdiğini ama zaman içerisinde bu mesleği sevdiğini ve kariyerini
bu alanda devam ettirmek istediğini belirtmesi pozitif olacaktır.
TECRÜBEYE YÖNELİK SORULAR…
1. SON POZİSYONUNUZU TANIMLAYINIZ.
Bu soru ile sizden beklenen; yaptığınız işin bütün
fonksiyonlarına hakim olup olmadığınızı betimlemenizdir. Bu soruya duraksamadan
ve mantıklı cevaplar vermek zorundasınız. Mülakat öncesi yazılı iş tanımınıza
tekrar bir göz gezdirmeniz işinizi kolaylaştıracaktır. Ama kesinlikle
pozisyonunuzu tanımlarken iş tanımınızdaki cümlelerin aynısını kullanmamaya
özen gösterin ve güncel birtakım örneklerle iş tanımınızın yaşayan bir iş
tanımı olmasına çalışın. Yaptığınız işlerle ilgili olarak abartıdan kaçının ve
“ben” olgusu yerine takım çalışmasını ön plana çıkaran “biz” terimini sık sık
kullanmaya özen gösterin.
2. HANGİ TARİHLER ARASINDA ÇALIŞTINIZ / ÇALIŞIYORSUNUZ?
Bu soruya hazırlıklı olmalısınız. Özgeçmişinizde
çalıştığınızı belirttiğiniz tarih aralıkları sizin yol göstericiniz olmalıdır.
Mülakat sırasında bu soruya duraksayarak ve yanlış olarak cevap vermeniz size
negatif puan kazandıracaktır. İşe başlama veya ayrılış tarihlerini gün olarak
hatırlamanıza olanak olmayabilir ama ay ve yılı unutmanız oldukça olumsuz bir
izlenime yol açar. İşe başlangıç ve ayrılış tarihlerini not alarak mülakata
girebilirsiniz ama yine de bu tür tarih detaylarını ezberlemeniz, daha doğru
bir davranış olacaktır.
3. İÇİNDE BULUNMAKTAN HOŞLANDIĞINIZ İŞ ORTAMINI
TANIMLAYINIZ.
Bu soruya cevap verirken geçmiş tecrübelerinizden mümkün olduğu
oranda yararlanın. Grup çalışmasını ön plana çıkaran iş ortamlarından hem yeni
şeyler öğrendiğinizi, hem de daha profesyonel olarak faaliyet gösterdiğinizi
belirtin. İletişimin takım çalışmasının en önemli kuralı olduğunu belirtin.
4. HİÇ PERSONEL İŞE ALIMI YAPTINIZ MI, KARARI SİZ Mİ
VERDİNİZ, BU TÜR BİR KARAR VERİRKEN NE GİBİ KRİTERLERİ GÖZÖNÜNE ALIRSINIZ?
Eğer işe alma kararını vereceğiniz bir pozisyona başvuru
yaptınızsa bu tip bir soru karşınıza çıkacaktır. Eğer, çalıştığınız işyerinde
işe alma kararını verdiyseniz bunu detaylı olarak belirtmenizde fayda var. Ne
tip bir süreç izlediğiniz, ne tür bir mülakat yöntemi veya yöntemleri
kullandığınız, işe alma kararı verirken nelere dikkat ettiğiniz; bu konuyu
açıklamakta önem taşırlar. İşe alım oldukça zor bir karardır. Hem firmanızı,
hem de adayın beklentilerini göz önünde tutmalısınız. İşe alma kararı verirken
ortaya koyduğunuz prensipler ve kurallar, işe bakış açınızı ve yönetim
tarzınızı ortaya koyar. Uyguladığınız kriterler ise, kendinizde var olan ve
personelden beklediğiniz profesyonel ve davranışsal değerlerdir. Bu bilgiler
ışığında dikkatli cevap vermeye çalışın. Eğer sohbet tipi mülakatlarla işe alma
kararı veriyorsanız, mülakatçının sizle sohbet tipi bir mülakat yapmasını
eleştirmemeniz gerekir.
5. TAKIM RUHUNU NASIL OLUŞTURURSUNUZ? LÜTFEN ÖRNEKLEYİNİZ.
Eğer böyle bir durum karşınıza çıktı ise, muhakkak
örneklendirerek anlatın. Takım ruhunu oluşturmak için yaptığınız çalışmalar,
sizin liderlik becerileriniz konusunda mülakatçıya detaylı ipuçları verir.
6. GEÇİMSİZ BİR ÇALIŞAN İLE NASIL BAŞ EDERSİNİZ, BÖYLE BİR
DURUMLA KARŞILAŞTINIZ MI?
Bu soruya vereceğiniz cevap, personelinizi nasıl
yönettiğiniz ve personel ile ilgili olarak ortaya çıkan sorunlara nasıl tepki
verdiğinizi belirleyen oldukça profesyonel bir soru tipidir. Firma içerisinde
huzursuzluk kaynağı olan, takım çalışmasına uyum sağlayamayan geçimsiz bir
personeli hiç bir profesyonel kişi, çaba göstermeden, onu yola getirmeye
çalışmadan işten çıkarmaya kalkışmaz. Ayrıca, aynı takımda çalıştığınız ve
sizinle aynı seviyede olan bir takım arkadaşınız da oldukça geçimsiz olabilir.
Bu durumda onu işten atamayacağınıza göre nasıl başa çıkacaksınız? Cevabınız
çok planlı ve politik olmalıdır.
7. ÇALIŞILMASI OLDUKÇA ZOR BİR YÖNETİCİNİZ OLDU MU, ÖRNEKLEYİNİZ?
Bu konuda oldukça acı tecrübeleriniz bile olsa bu tür
bilgileri kendinize saklayın. Çünkü hiç kimse iyi geçinemediği veya geçinilmesi
oldukça zor bir yönetici hakkında objektif değerlendirme yapma imkanına sahip
değildir. Bu soruya cevap verirken düşünmeniz gereken, bu yöneticinin sizin
profesyonel çalışmalarınızı engelleyen hangi olumsuz yönlerinin ön planda
olduğudur. Zaten bunları sıralamakla, bu yöneticinin negatif yönlerini
belirlemiş olacaksınız.
8. BAY / BAYAN İŞVERENLE ÇALIŞABİLİR MİSİNİZ, BU DURUM
SİZİN İÇİN HERHANGİ BİR FARK OLUŞTURUR MU?
Her konuda olduğu gibi personel konusunda da ne yazık ki en
ileri ülkelerde bile bir ayrımcılık söz konusudur. Bu yanlış yönlendirme ile
bazı çalışanlar, yöneticisinin cinsiyeti oldukça tercih yapmak istemektedirler.
Sadece bu durumun varlığı bile bazı çalışanlar işe başlama veya başlamama
kararı vermelerine sebep olmaktadır. Vereceğiniz cevap şöyle olmalıdır: “Kime
rapor verileceği oldukça önemli olmakla birlikte, herhangi bir cinsiyet
faktöründen ziyade rapor vereceğim yöneticinin yönetim tarzı ile
ilgileniyorum.”
9. YÖNETİCİNİZ İLE NE KADAR SIK VE NE AMAÇLA GÖRÜŞÜRSÜNÜZ?
Yöneticinize ne sıklıkta rapor verdiğiniz ve kendisiyle
toplantı yaptığınız veya fikrine danıştığınızı belirtin. Mülakatçının bu soru ile
amacı, iletişim yeteneğine ve tek başınıza karar verebilme özelliğine sahip
olup olmadığınızın tespitidir.
10. İŞİNİZDE İLETİŞİMİN ÖNEMİNİ AÇIKLAYINIZ. ÜSTLERİNİZLE
VEYA ASTLARINIZLA NASIL İLETİŞİM KURARSINIZ?
İletişim her organizasyon için en önemli unsur olma
özelliğini taşımaktadır. Eğer “pek önemli değil” cevabını veriyorsanız, takım
çalışmasından ve modern yönetim tarzlarından tam anlamı ile uzaksınız demektir.
Bulunduğunuz pozisyonda, organizasyonda, sektör veya endüstrinin herhangi bir
dalında, iletişimin ne kadar önemli olduğunu ve sizin de bu konuda ne kadar
hassas olduğunuzu irdelemeniz şarttır. İletişim imkanlarından yararlanmayan bir
çalışanın veya organizasyonun başarılı olma şansı yok denecek kadar azdır.
11. NE TİP İLETİŞİM YÖNTEMLERİNİ TERCİH EDERSİNİZ, NEDEN?
Sözlü ve yazılı iletişim.
Hangi yöntemin sizin için daha önemli olduğunu geçmiş iş
tecrübeleriniz ışığında tespit edin. İş hayatında sözlü iletişim her zaman daha
hızlı olduğu için tercih edilir. Buna karşın firma içi yapılan sözlü iletişimin
her zaman yazılı iletişim vasıtaları ile onaylanması gerektiğini unutmayın.
12. SON POZİSYONUNUZUN FİRMANIZIN GENEL AMAÇLARINA NASIL
DESTEK SAĞLADIĞINI BELİRTİNİZ.
Bütün çalışanların seviye farkı gözetmeksizin, firma
içerisindeki faaliyetleri ile organizasyonun genel amaçlarına hizmet
ettiklerini unutmamaları gerekir. Bu soru ile amaçlanan, firmada en alt
seviyede bile olsanız, çalıştığınız firmaya ne boyutta fayda sağladığınızın
tespitidir. Ayrıca firmanızın hedeflerinin ne olduğundan haberdar olmayan bir
çalışan, başarılı olamaz ve herhangi bir katkı sağlayamaz.
13. SON PROJELERİNİZ HAKKINDA BİLGİ VERİNİZ.
Bu soruya verilecek cevap ile ne kadar yoğun bir iş
temposuna sahip olduğunuz imajını karşı tarafa aktarabilirsiniz. İçinde yer
aldığınız veya yönettiğiniz projeler, işinizin detayları konusunda mülakatçıya
bilgi verir. Projelerin finansal boyutları, zaman dilimleri ile ilgili bilgi
aktarmayı ihmal etmeyin. Projelerde kaç kişinin yer aldığı, firma için önemi ve
nasıl planlandığı da ilave edilmelidir.
14. İNİSİYATİFİNİZİ NE SIKLIKTA KULLANIRSINIZ?
İnisiyatif kullanabilmek aslında her seviyede çalışanın
farkında olmadan yerine getirdiği bir olgudur. Fakat önemli olan çalışan
kişinin inisiyatif olgusuna ne sıklıkla başvurduğu ve inisiyatifini bilinçli
olarak kullanıp kullanmadığıdır. Bu soruya vereceğiniz cevap kendi başınıza ne
sıklıkta karar verebildiğinizi ölçmek ve bu yolla yönetim tarzınız hakkında
sağlıklı bilgi edinebilmektir. Mülakat öncesi yapacağınız çalışmada, geçmiş
tecrübeleriniz ışığında bu soruyu örneklemenizde fayda bulunmaktadır.
15. HIZLI KARAR VERMEK ZORUNDA KALDINIZ MI?
Bu soruya daha çok hızlı karar verilmesi gereken meslek
dallarında faaliyet gösteren adaylar maruz kalırlar. Örneğin finansçılar, borsa
uzmanları ve bankacılar gibi stresli ve hızlı karar vermenin çok yoğun olarak
yaşandığı meslek kollarında bu yetiye sahip olmak işin tam anlamı ile
karakterini belirlemektedir. Ayrıca diğer meslek dallarında çalışan kişilerde
çok sık olmamakla birlikte, hızlı karar vermelerini gerektirecek bazı olaylarla
karşılaşabilmektedirler. Bu soru ile mülakatçı bir örnek vasıtası ile
karşılaştığınız durumu detaylı anlatmanızı talep edebilir. Cevap verirken
amacınız hızlı fakat doğru karar verme yeteneğine sahip olduğunuz bilgisini
karşı tarafa aktarmaktır.
16. SON POZİSYONUNUZLA İLGİLİ OLARAK HERHANGİ BİR
DEĞERLENDİRİLME YAPILDI MI?
Performans değerlendirmeleri son zamanlarda, her iş
kolundaki firmanın oldukça yoğun olarak başvurduğu yöntemler arasında yer almaktadır.
Ve özellikle terfi ve ücretlendirmede oldukça önemli bir rol oynamaktadır.
Adayın çalıştığı pozisyon dahilinde performans değerlendirme sistemine tabi
tutulması başarısını ölçmenin en efektif ve objektif yoludur. Eğer firmanız bu
konuda sizle ilgili herhangi bir değerlendirme yapmışsa bunu hangi yöntem
vasıtası ile yaptıklarını ve sonucun ne olduğunu gerçekçi bir şekilde belirtin.
Çünkü yanıltıcı bilgi daha sonra istihdam aşamasında yapılacak olan referans
araştırması sonuçları ile çelişirse zararlı çıkan siz olursunuz.
17. İŞİNİZLE İLGİLİ YERİNE GETİRİLMESİ ZOR OLAN KONULAR
NELERDİR?
İşiniz sırasında yerine getirmek için zaman bulmakta
zorlandığınız fakat işin temel elementleri arasında yer alan unsurları örnek
olarak verebilirsiniz. İşinizin bürokrasi tarafını ihmal ettiğiniz durumlar
olabilir veya ofisteki işlerinizin yoğunluğu yüzünden müşteri ilişkilerini
ihmal etmiş olabilirsiniz. Örneğin işinizde projeyi takiben tahsilat aşamasında
karşılaştığınız sorunları güncel örneklerle belirtebilirsiniz. Ama kesinlikle
işinizin en zor tarafının hiç bir şeye tam anlamı ile zaman ayıramamanız olduğu
imajını vermeyin. Çünkü bu durum zaman yönetimi yöntemlerini kullanamıyorsanız
ve zamanınızı etkin olarak yönetemiyorsunuz demektir.
18. YATAY SEVİYEDE ÇALIŞTIĞINIZ İŞ ARKADAŞLARINIZA GÖRE
KENDİNİZİ NASIL SINIFLANDIRIRSINIZ?
Bu soruda da amaçlanan iş arkadaşlarınızı nasıl değerlendirdiğiniz değil kendi iş performansınızı ve insan ilişkilerinizi objektif bir gözle değerlendirme yeteneğine sahip olup olmadığınızın ortaya konulmasıdır. Mülakatçı, objektif değerlendirme yapmanız halinde aradığı cevaba ulaşacaktır. Bunun yanında eğer iş arkadaşlarınızı da negatif veya pozitif yönlerini örnekleyerek objektif bir bakış açısı ile değerlendirebiliyorsanız, bu da sizin profesyonelliğiniz hakkında ipuçları verecektir. İş arkadaşlarınızla ilgili olarak sadece negatif yönlerin açığa çıkarılmamasına dikkat edin. Kendini değerlendirme, insanın kendini tanımasıdır. Benliğiniz ile ilgili objektif düşünceleriniz veya eleştirileriniz, iş hayatınız ve profesyonel ilişkileriniz ile ilgili bilgiler verir.
19. ORGANİZASYON ŞEMASI İÇERİSİNDE NEREDE OLDUĞUNUZU BELİRTİNİZ.
Mülakatı yapan işveren, bulunduğunuz pozisyonun
organizasyon şeması içerisinde hangi seviyede veya bölümde yer aldığını belirtmenizi
talep edebilir. Bu soruya doğal olarak bir şema ile cevap vermek hem daha
profesyonel hem de daha açıklayıcı olur. Özellikle orta kademe veya daha üstü
bir pozisyonda çalışıyorsanız bu tip bir soruya hazırlıklı olmanızda büyük
fayda vardır. Mülakat esnasında size bu şemayı oluşturarak, raporlama
ilişkileri ile ilgili bilgi sorulabilir. Eğer mülakat öncesi bu konuda hazırlık
yapar ve yanınızda bulundurursanız oldukça fazla puan toplayacağınızı
unutmayın.
20. FİRMA İÇİNDE SIKINTI YARATACAK HERHANGİ BİR KARAR
VERMEK ZORUNDA KALDINIZ MI? TANIMLAYINIZ.
Eğer, orta kademe veya üstü bir pozisyonda yer alıyorsanız,
firmanın stratejilerini, satışlarını, kısaca geleceğini etkileyen kararlar
alıyorsunuz demektir. Örneğin, firma içi mali sıkıntılar, genel ekonomik durum
nedeniyle vereceğiniz işten çıkarma kararları bu tip durumları tanımlayabilir.
Vereceğiniz örnekler bu tip durumlarda ne tür davranış biçimleri
sergilediğinizi tam anlamı ile ortaya koymalıdır. Özellikle bu tip bir durumda
nasıl davrandığınız, liderlik yeteneğiniz ile ilgili ipuçları verecektir.
21. YÖNETİCİ OLMANIN EN ZOR YANLARI NELERDİR?
Çok iyi düşünülüp cevap verilmesi gereken bir soru türüdür.
Yöneticiliğin en kötü yönü doğal olarak çalışanlara vereceği “kötü haberler”
dir. Ayrıca otorite sağlamak, saygı uyandırmak, görev ve sorumluluk dağılımını
en sağlıklı şekilde yapmak, takım ruhunu oluşturmak vereceğiniz cevaplar
arasında yer alabilir.
22. BAŞARMAK İSTEDİĞİNİZ FAKAT BELİRLİ SEBEPLERDEN DOLAYI
BAŞARAMADIĞINIZ PROJELERİNİZ VAR MI?
“Firmanın maliyet muhasebesi sorununun çözümü için ilgili
yazılımın seçimi, geliştirilmesi ve uygulanması konusunda ortaya koyduğum
projeyi, üst yönetimin yazılım maliyetini yüksek bulması ve uzun vadede
firmanın bu proje ile kara geçebileceği gerçeğini gözardı etmesi sonucunda
hayata geçiremedim” türü bir cevap yeterli olabilir. Cevaplarınızın doğrudan
işle ilgili olmasını özellikle sağlayın. Bu tip bir soru sizin profesyonel
bakış açınızı, projelerinizin varlığını ortaya çıkarmak için yöneltilir.
23. ALT KADRONUZDA KAÇ KİŞİ VAR?
Bu soruya duraksayarak veya uzun bir düşünme süresinden
sonra cevap verirseniz, mülakatı daha baştan aleyhinize sonuçlandırmış
olursunuz. Alt kadrosunda yer alan personelin sayısını veya departmanların
dağılımını bilmeyen yuvarlak cevaplar veren bir yönetici asla mülakatta
başarılı olamaz. Sadece mülakat için değil, her zaman için bu soruya hazırlıklı
olmanızda büyük fayda vardır.
24. ………….YILI FİNANSAL HEDEFLERİNİZ NELERDİR? BU HEDEFLERE
ULAŞTINIZ MI?……?..YILI HEDEFLERİNİZ NELERDİR?
Her seviyedeki çalışanın, firmasının finansal hedefleri
konusunda bilgi sahibi olması gerekir. Firmanın satışları, yıllık cirosu,
hedefleri hakkında detaylı bilgi muhakkak mülakatlar sırasında adaydan istenir.
Bu konularda bilgi sahibi olmamak adayın işe olan ilgisizliğinin veya
profesyonelliği konusunda şüpheli bir durumun ortaya çıkmasına neden olur.
Spesifik olarak satış pozisyonu için başvuruyorsanız ve satış pozisyonunda
çalışıyorsanız, şahsi finansal hedefleriniz konusunda herhangi bir yanılgıya
düşerek yuvarlak cevaplar verirseniz olumlu bir sonuç alamazsınız. Örneğin; ”
1997 yılı için satış hedefimiz 937.000 Amerikan Dolarıdır” yerine “1997 yılı
satış hedefimiz 1.000.000 Amerikan Doları civarında gerçekleşmiştir” cevabını
verirseniz tamamen şansınızı kaybedebilirsiniz.
25. ÜST DÜZEY YÖNETİM KABİLİYETİNE SAHİP OLDUĞUNUZA
İNANIYOR MUSUNUZ?
Özellikle orta kademe ve üstü yöneticilere yöneltilen bu
soruya verilecek cevap gerçekten sahip olduğunuz niteliklerin belirtilmesi
olacaktır. Eğer üst düzey bir pozisyona başvuruyor ve bu sorunun cevabı negatif
olarak mülakatçıya geri dönüyorsa, bu mülakatı başarı ile bitirme şansınız hiç
yok demektir.
26. SEKTÖRÜMÜZ VE SPESİFİK OLARAK İŞİMİZ İLE İLGİLİ NELER
BİLİYORSUNUZ?
Mülakatçı, sektörel bilginizi ölçmek ve spesifik olarak bu
sektörle ilginizin ne seviyede olduğunu öğrenmek istemektedir. Mülakat
öncesinde bu soruya hazırlıklı olmak ve başvuru yaptığınız firmanın sektörü ile
ilgili olarak detaylı bilgi toplamanızda büyük fayda vardır.
27. ŞU ANDA BAŞVURDUĞUNUZ POZİSYONUN BOŞ OLDUĞUNU NASIL
DUYDUNUZ?
Eğer başvurduğunuz pozisyon ilan edilmemiş bir pozisyonsa
bu tür bir soruyla karşılaşabilirsiniz. Vereceğiniz cevap sizin bilgi
kaynaklarınızı nasıl değerlendirdiğiniz konusunda karşı tarafa bilgi
verecektir. Eğer açık olan pozisyona başvurduğunuz firmada çalışan üst düzey
bir kişiden duydunuzsa bunu belirtmekten kesinlikle kaçınmayın. İlişkilerin her
konuda olduğu gibi iş ararken de oldukça önemli olduğunu unutmayın ve her türlü
kontağınızı kullanmaktan kesinlikle vazgeçmeyin.
28. SON ZAMANLARDA BAŞVURU YAPTIĞINIZ FİRMALARI VEYA
ALDIĞINIZ İŞ TEKLİFLERİNİ DETAYLANDIRINIZ. EĞER İŞ TEKLİFİ ALDINIZSA NE
DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
İşverenler, diğer firmalar tarafında aranan veya iş teklifi
yapılmış adaylara oldukça fazla ilgi gösterirler. Eğer gerçekten böyle bir
durum varsa detaylı olarak belirtin. Bu size stratejik bir avantaj oluşturacak
ve işveren açısından çekici hale gelmenizi sağlayacaktır. Özellikle maaş
yapılarını telaffuz etmeniz, iş teklifi aşamasında işverenin buna göre davranmasına
yol açacağını unutmayın.
29. PROFESYONEL İŞ HAYATINIZDAN ARTA KALAN BOŞ
ZAMANLARINIZI NASIL DEĞERLENDİRİRSİNİZ?
Mülakatın açılışında sorulan sorulardan biridir. Mülakat
belirli bir seviyeye geldikten sonra bu sorunun sorulması, mülakatçının
tecrübesiz bir kişi olduğu konusunda size ipucu verecektir. Yine de cevap
verirken özgeçmişinizde yer alan bilgilere kesinlikle sadık kalın.
30. MAAŞ BEKLENTİNİZ NEDİR?
Oldukça dikkatli bir şekilde cevap vermeniz ve hazırlıklı
olmanız gereken bir sorudur. Mülakatın son aşamasında muhakkak bu soru ile yüz yüze
geleceksiniz. Vereceğiniz cevap pazarlık gücünüzün varlığını da ayrıca ortaya
koyacaktır.
Eğer mülakat öncesi herhangi bir iş başvuru formu
doldurduysanız ve bu konuya bu formda cevap verdiyseniz, farklı bir cevap size
eksi puan kazandırır. Eğer bu tip bir başvuru formu doldurmanız talep
ediliyorsa, pazarlık gücünüzden herhangi bir şey kaybetmemek için boş
bırakmanız daha olumlu olacaktır.
Pozisyonun maaş yapısını daha önceden bir şekilde
öğrendiyseniz, bu ücret aralığına yakın bir cevap vermeniz uygun olacaktır.
Fakat ücret ile ilgili pazarlığı size bir iş teklifi yapıldığı zaman yapmanızda
fayda vardır.
Pozisyonun maaş yapısı ile ilgili herhangi bir bilginiz yoksa, karşı tarafın bu pozisyon için tespit ettiği ücret aralığını öğrenmek isteyin. Ayrıca çıplak ücretin değil ücret ve diğer olanaklar paketinin beraber düşünülmesi gerektiğini belirtin. Eğer bu aşamada herhangi bir rakam söylerseniz ya firmanın tespit ettiği maaş skalasının altında veya üzerinde kalabilirsiniz. Altında kalırsanız pazarlık gücünüzü daha baştan kaybedebilirsiniz. Eğer talep ettiğiniz ücret, şirketin ücretlendirme yapısının çok üzerinde kalıyorsa ve herhangi bir zeminde anlaşma imkanı yoksa, iş teklifi almanız imkansız hale gelecektir. Bu tür bir durumda işveren size klasik bir cevap verecektir; “Talep ettiğiniz ücret firmamızın dengelerini tamamen altüst edecek niteliktedir.” Özellikle yeni mezunların, sektörel bilgi eksikliğinden kaynaklanan deneyimsizlikleri ile bu konuda oldukça yanlış taleplerde bulundukları görülmektedir. Yeni mezun, piyasa bilgilerinden ziyade kulaktan dolma bilgiler doğrultusunda ücret talep etmekte ve firmanın kendisini yanlış yorumlamasına yol açmaktadır. Eğer arzuladığı meslek kolunda ve firmada bir iş görüşmesine katılıyorsa, yeni mezunun vereceği en güzel cevap şu olacaktır: “Firmanız kurumsallaşmanın gereği olarak bu pozisyon için standart bir ücret skalası tespit etmiştir: Buna uyacağımı belirtmek isterim.”
Ücret beklentinizle şu anda veya en son elinize geçen maddi
olanakların birbiri ile uyumlu olmasına özen gösterin. Çünkü aradaki büyük
farklılıklar, işverenin yanlış düşünmesine yol açacaktır.
Maaş beklentinizi belirtmeden önce firmanın maaş
ödemelerini net mi yoksa brüt mü yaptığını öğrenmeye çalışın. Çünkü brüt ödeme
durumunda ücretinizin belirli bir oranı vergi olarak kesilecektir.
31. PROFESYONEL HAYATINIZDA HİÇ İŞTEN ÇIKARILDINIZ MI?
AÇIKLAYINIZ.
Eğer iş hayatınız boyunca böyle bir durumla karşılaştınızsa
samimi olarak karşı tarafa bu durumun neden ortaya çıktığını detayları ile
anlatmalısınız. Eğer bu durumu saklarsanız, referans araştırması sonucunda
kesinlikle ortaya çıkacaktır.
Bir çalışanın işten çıkarılması için birçok sebep vardır.
Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
Alt ve üst kademede bulunanlarla iletişimi geliştirememek,
Performans yetersizliği,
Pozisyonun kaldırılması,
Firmanın küçülmesi veya kapatılması,
Yüz kızartıcı suçlar.
32. ÖZGEÇMİŞİNİZDE BAZI TARİH BOŞLUKLARI GÖRÜLÜYOR. AÇIKLAR MISINIZ?
Eğer bu boşlukları açıklayabiliyorsanız, öncelikle bunu
özgeçmişinizde yapmaya çalışın. Dikkatli bir mülakatçı, özgeçmişinizdeki tarih
boşluklarını hemen fark edecek ve hemen bu konuda derinlemesine sorular
soracaktır. Açıklamalarınızda tatmin edici cevaplar vermek zorundasınız. Eğer
özgeçmişinizde iki senelik bir boşluk gözüküyorsa ve o dönemde “çalışmak
istemediğinizi” belirtirseniz negatif puan alırsınız. Bu durumda işveren
mülakatı o an bitirme kararı verebilir.
33. ÖZGEÇMİŞİNİZDE BELİRTTİĞİNİZ REFERANSLARINIZLA VEYA
ESKİ İŞVERENLERİNİZLE GÖRÜŞMEMİZDE HERHANGİ BİR SAKINCA VAR MI?
Hiç bir çalışan kendi hakkında olumsuz bilgi verecek
kişileri referans listesine koymaz. İşverenin bu soru ile amacı daha önce
çalıştığınız iş yerlerinde amiriniz durumunda olan fakat referans olarak
isimlerini belirtmediğiniz kişilerle ilgilidir. Bu yolla sizin hakkınızda daha
fazla bilgi toplamak istemektedir. Eğer gizliliğin sarsılacağına inanıyorsanız,
bu aşamada kesinlikle böyle bir araştırmaya izin vermeyin. Eğer bir iş teklifi
aşamasına geliniyorsa ve anlaşma sağlanması kesin görünüyorsa, bu aşamada
referans araştırmasından kaçmanız mümkün değildir.
DAVRANIŞSAL DEĞERLENDİRME (MÜLAKAT) SORULARI…
Son zamanlarda, özellikle profesyonel mülakatçılar
adayların davranışsal özelliklerini tespit etmeye yönelik sorular
sormaktadırlar. Davranışsal değerlendirme “geçmişte gösterilen performansın
gelecekte gösterilecek performans için en iyi gösterge olduğu” teorisi üzerine
kurulmuştur. Bu sorular ile amaçlanan, adayın daha önce yaşadığı tecrübeleri
nasıl özümsediği ve gelecekte karşısına çıkabilecek benzer özellik taşıyan
olayları nasıl yorumlayacağıdır. Mülakatçı, mülakat esnasında adayın başvurduğu
pozisyonun firma içi gereklerini sınar. Adayın gelecekte ortaya koyacağı
davranışsal özellikler için mülakatçı işin üç temel özelliği üzerinde durur.
Bunlar: profesyonel beceriler, motivasyon, ve duygusal yaklaşımdır. Davranışsal
mülakat tekniği profesyonel iş tecrübesi olan adaylara uygulanır. Yeni mezunlar,
profesyonel bir deneyim yaşamadıkları için, davranışsal değerlendirme
sorularına sağlıklı cevaplar veremezler. Profesyonel yaklaşım ve iş tecrübesi
hakkında detaylı bilgi almaya yönelik davranışsal değerlendirme mülakat
sorularına, özellikle üst düzey veya orta kademe bir pozisyonda bulunan adayın
hazırlıklı olması gerekir. Davranışsal değerlendirme mülakat sorularına
verilecek bilinçli cevaplar adayın işe kabul edilme şansını arttıracaktır.
1. YÖNETİM TARZINIZ NEDİR, UYGULAMAKTA OLDUĞUNUZ YÖNETİM TARZI
İLE İLGİLİ YAŞADIĞINIZ BAZI ÖRNEKLER VERİNİZ?
Bu soruya iki yaklaşım dahilinde cevap vermeniz beklenir.
Öncelikle tespit etmeniz gereken ve emin olmanız gereken konu kendinizi bir
lider mi yoksa bir yönetici mi olarak gördüğünüzdür. Bunu kolaylıkla test
edebilirsiniz. Ayrıca yönetim unsurlarının neler olduğu konusunda da kendinizi
bilgilendirmelisiniz. Akılda tutulması gereken nokta, davranışsal değerlendirme
sorularının geleneksel tip sorulara göre oldukça belirleyici olduğudur. Eğer
klasik yönetici sınıfında yer alıyorsanız, risk almayı sevmiyorsanız, sadece
statükoyu devam ettirmek için çalışıyor ve bürokrasiyi çok seviyorsanız,
davranışsal mülakatlarda başarısız olacaksınız demektir. Buna karşın, risk
almayı seven, pro-aktif, problem çözücü bir yönetici iseniz ve girişimcilik
yönünüz ön planda ise, davranışsal değerlendirme soruları tam sizin içindir. Bu
soruya hazırlanmak için öncelikle, mükemmel bir yöneticinin sahip olması
gereken özellikleri göz önüne alın ve bu özellikler ile ilgili yaşadığınız profesyonel
tecrübeleri belirleyin. Ayrıca, kötü yöneticilik karakteristiklerini
belirleyerek yine yaşadığınız tecrübelerle örnekleyin. Amacınız sadece pozitif
değil aynı zamanda negatif yönlerinizin de farkında olmak olmalıdır. Eğer iyi
bir takım oyuncusu olduğunuzu düşünüyorsanız, bunu da kesin ve geçerli
örneklerle belirtin.
Eğer A tarafındaki Evet cevaplarınız ağır basıyorsa Yöneticilik vasıflarınız,
eğer B tarafındaki evet cevaplarınız ağır basıyorsa, Liderlik vasıflarınız ön
plandadır. Eşit olma durumunda ise ideal yönetici özeliklerine sahipsiniz
demektir. Davranışsal değerlendirme mülakat soruları öncesi muhakkak bu testi
kendinize uygulayın.
2. ISRARCI BIR İNSAN MISINIZ, EĞER ÖYLE İSENİZ BUNU
KANITLAYAN SON ZAMANLARDA ORTAYA ÇIKAN BIR OLAYI BELİRTİNİZ?
Özellikle satış pozisyonlarına başvuru yapan adayların
karşısına çıkacak davranışsal soru örneğidir. Satış pozisyonunda bulunan bir
profesyonelin en önemli davranışsal özelliklerinden biri ısrarcı olması ve
satışı yapana kadar vazgeçmemesidir.
3. TAKIMINIZIN HERHANGİ BİR PROJEDE BAŞARISIZ OLDUĞU BIR
DURUMU ANLATIN?
Eğer bu konuda spesifik bir olay yaşadınızsa, takım
çalışmasını nasıl yaptığınızı, bu başarısızlığın üstesinden nasıl geldiğinizi
detaylı olarak aktarın. Başarısız olmak iş hayatında daima karşımıza
çıkabilecek bir unsurdur. Mülakatçının bu soru ile amacı başarısızlıklarınızı
ortaya koymak değil aksine başarısızlık ortaya çıktığında nasıl tepki
verdiğinizi tespit etmektir.
DİĞER DAVRANIŞSAL DEĞERLENDİRME MÜLAKAT SORULARI
Son altı aylık dönemde başka bir kişiyi kendi görüşleriniz
doğrultusunda ikna ettiğiniz bir durum oldu mu?
Yöneticinizi çok istekli olmadığı bir konuda en son ne
zaman ikna ettiniz, detaylandırınız?
İş arkadaşlarınızın işleriyle ilgili yeni bir yaklaşıma
adaptasyonu için ne kadar sıklıkta onları ikna etmek durumunda kalırsınız?
Başkalarının sizinle aynı doğrultuda düşünmelerini temin
etmek için hangi tür yaklaşımları daha başarılı bulursunuz? Örnekleyiniz.
Zamanınızı nasıl planlarsınız ve önceliklerinizi nasıl
belirlersiniz? Örnekleyiniz.
Son altı aylık dönemde geliştirdiğiniz ve uyguladığınız
gerçekten çok etkili olan bir plan var mı?
Bütün planlarınızı değiştirmek zorunda kaldığınız bir
durumu belirtiniz.
Hiç kendinizi sizin hizmetinizden veya ürününüzden
faydalanan bir müşterinin yerine koyar mısınız? Örnekleyiniz.
Sizin veya takım arkadaşlarınızın sunduğu hizmetten veya
üründen tatmin olmadığınız bir durumu anlatır mısınız?
Sunduğunuz servisin kalitesini ölçmek için ne tür yöntemler
kullanıyorsunuz?
Hizmetinizden yararlanan kişilerin düşüncelerini hangi
yolla öğreniyorsunuz? Örnekleyiniz.
Son altı aylık iş döneminde başlattığınız bir proje var mı?
Örnekleyiniz.
Son altı aylık dönemde aldığınız profesyonel kararlar
nelerdir?
Son dönemlerde yanlış olarak nitelediğiniz bir karar var
mı?
Organizasyonunuzun geçen sene içerisinde aldığı en iyi
stratejik karar nedir?
Takımınızın, departmanınızın veya organizasyonunuzun
performansı ile ilgili verileri hangi vasıta ile alıyorsunuz ve nasıl
kullanıyorsunuz?
Son altı aylık dönem içerisinde, müşteri tarafından
reddedilme, iş yükünüzdeki artış gibi negatif bir durumla karşılaştınız mı ve
nasıl baş ettiniz?
Kendinizi baskı altında hissettiğiniz bir durumu anlatır
mısınız? İşinizdeki stresle nasıl başa çıkıyorsunuz? Spesifik bir örnekle
açıklayınız.
İş hayatınızda sinirinize hakim olamadığınız bir durum oldu
mu?
Şu anda çalıştığınız pozisyonun en çok hangi yönünü stresli
buluyorsunuz?
Son altı aylık dönem içerisinde herhangi bir projede takım
elemanı olarak çalıştınız mı? Örnekleyiniz.
Çalıştığınız takımdan hiç çıkarıldınız mı?
Bir takım çalışmasına katılmamayı tercih ettiğiniz bir
zaman oldu mu?
Beraber çalıştığınız takım arkadaşlarınızın yeterli
beceriye veya isteğe sahip olmadığını düşündüğünüz bir çalışmada yer almak
zorunda kaldınız mı?
Şu andaki işinizde önünüze çıkan en büyük engel nedir?
Açıklayınız.
Şimdiye kadar işinizde amacınıza ulaşmak için aşırı derecede
ısrarcı olduğunuz zamanlar oldu mu?
Beraber çalıştığınız grup, organizasyonun genel amacına
ulaşmakta nasıl katkı sağlıyor? Açıklayınız.
Beraber çalıştığınız takım arkadaşlarınızın her birinin
kendi görev ve sorumluluklarını, üstlendikleri rolleri tam olarak bildiklerini
nasıl anlıyorsunuz?
Şu anda çalışmakta olduğunuz işinizde son altı aylık dönem
içerisinde beraber çalıştığınız iş arkadaşlarınızın performansına, finansal
veya istatistiksel verileri analiz ederek katkıda bulundunuz mu? Açıklayınız.
İstatistiksel verileri analiz etmekten hoşlanır mısınız? Şu
andaki işinizde ne kadar sıklıkta istatistiksel veya sayısal veriyi analiz
ediyorsunuz?
Şu an çalışmakta olduğunuz pozisyonunuzda son altı aylık
dönem içerisinde bütün detayları ve gerçekleri bilmeden çok hızlı düşünüp
önemli bir karar vermek zorunda kaldınız mı; sonuç ne oldu açıklayınız?
İş hayatınızda ne kadar sıklıkta hızlı karar vermek zorunda
kalıyorsunuz?
Zaman baskısı altındayken aldığınız bir kararı
örnekleyiniz?
Şu andaki işinizde son altı aylık dönemde, detayları takip
edebilmek için ne gibi prosedürler veya teknikler geliştirdiniz?
Herhangi bir işle ilgili olan detayların üstesinden
geldiğiniz, diğerleri başarılı olamazken sizin başarılı olduğunuz bir durumu
Örnekleyiniz?
Hepimiz zaman zaman işimizdeki detaylardan sıkılırız. Bu
tip bir durumla karşılaştınız mı ve nasıl üstesinden geldiniz? Örnekleyiniz.
Son altı aylık döneminizde, sizden beklenenden daha
fazlasını verebilmek için koyduğunuz profesyonel bir hedefiniz oldu mu?
Örnekleyiniz.
Kendi hedeflerinizi, amaçlarınızı nasıl belirliyorsunuz?
İşteki amaçlarınıza ulaşmanızı ne sağlıyor (Ne gibi kişisel
tatminler işteki amacınıza ulaşmanızı destekliyor?)
Hedeflediğiniz halde, amacınıza ulaşamadığınız bir durum
belirtir misiniz?
Kendi motivasyonunuzla iş çevrenizi nasıl etkilediğinizi ve
çalışmaya teşvik ettiğiniz bir durumu anlatınız?
İş hayatınızda, istediğiniz ve gerekli olan desteği
almadığınızı hissettiğiniz zamanlar oldu mu?
Son altı aylık döneminizde, karşınızdaki kişiyi idare etmek
için, kendi yaklaşımınızı ona göre ayarladığınız oldu mu?
İşte en çok hangi tarzdaki insanlarla çalışmayı zor
buluyorsunuz? Bu tür durumlarla nasıl başa çıktığınızı örnekleyiniz
Son dönem içerisinde geniş veya önemli bir dinleyici
kitlesine yaptığınız bir konuşma veya sunuş var mı?
Ne zaman bir sunuşu yazılı yapmaktansa sözlü yapmayı tercih
ettiniz?
Hiç konuşmamanın, yalnızca karşı tarafı dinlemenin daha
etkili olduğu bir durumu yaşadınız mı?
Toplantı sırasında soracağınız soruları önceden hazırlar
mısınız?
Şu anda çalışmakta olduğunuz işinizde son altı aylık dönem
içerisinde yaratıcılığınızı en etkin olarak kullandığınız bir durumu anlatınız.
Şu anda çalıştığınız iş yeni bir şeyler üretmek için ne
kadar uygun?
İşiniz yeniliğe açık mı? Örnekleyiniz.
Şu andaki görevinizde, sizden önce bu pozisyonda bulunan meslektaşınızdan farklı olarak neler yapıyorsunuz?
STRES MÜLAKATI VE SORULARI…
Stres mülakat yönteminin adı çok sık olarak geçmesine
karşın ülkemizde birçok yönetici, bu yöntemi bilinçsiz olarak kullanmakta, bu
yöntemle adaydan, karşılaşabileceği stresli durumlarda nasıl bir tepki
göstereceği konusunda maksimum bilgiyi almak yerine, adayı gereksiz yere
sıkıştırmakta ve yormaktadır. Maalesef, bu tür mülakat yöntemini kullanan
birçok profesyonel, kültürümüzle doğrudan ilgisi olmayan birtakım tercüme
sorularla negatif sonuçlara ulaşmaktadır. Buna karşın birçok yönetici de,
sorduğu soru tiplerinin stres mülakatı soru tipleri içerisinde yer aldığını
bilmeden bu yöntemi yanlış olarak kullanmaktadır. Stres mülakat soruları ile
ilgili bazı örnekleri aşağıda göreceksiniz. Bu tip sorulara cevap verirken
dikkat etmeniz gereken nokta, sakinliğinizi elden bırakmamanız ve verilecek
cevapları iyice düşünmeniz olacaktır.
1. BAŞKA BİR FİRMA İÇİN DAHA UYGUN OLDUĞUNUZU DÜŞÜNMÜYOR MUSUNUZ?
Oldukça klasik bir soru; mülakatçının amacı, sahip
olduğunuza inandığınız profesyonel niteliklerin farkında olup olmadığınız ve bu
niteliklerin başvurduğunuz firmanın, firma kültürüne uyup uymadığının
tespitidir. Vereceğiniz cevap, profesyonel niteliklerinizi ne kadar
tanıdığınızın ve başvuru yaptığınız firma ve pozisyon hakkında sağlıklı bilgi
toplayıp toplamadığınızın ölçülmesini sağlayacaktır.
2. BU GÖRÜŞMENİN NEGATİF VEYA POZİTİF OLUP OLMADIĞINI
BELİRTİNİZ?
Özellikle mülakatın sonunda sorulan bir soru türüdür. Daha
çok mülakatların negatif olarak yönlendiği ve mülakatçının başvurduğunuz
pozisyona uygun olmadığınızı düşündüğü anlarda sorduğu bir soru türüdür. Eğer
başvurduğunuz pozisyonu gerçekten istiyorsanız, kötü giden iş mülakatını kendi
lehinize çevirmeniz için en önemli an karşınızdadır. Bu aşamada, mülakatçının
sizden almayı arzuladığı bütün bilgileri alıp almadığını tespit etmeye çalışın.
Daha fazla bilgi arzuluyorsa ve sizle ilgili tatmin olmadığı konular varsa
bunları muhakkak belirtmesini isteyin. Verilen cevaplarda bir yanlış anlaşılma
söz konusu ise soruyu tekrar cevaplayın ve hiçbir noktanın karanlıkta
kalmadığına emin olun. Böyle bir soruya verilecek en kötü cevap ise, mülakat
her iki taraf açısından negatif gidiyor olsa bile, sizin açınızdan oldukça
olumlu olduğunu belirtmek olacaktır. Mülakatçı objektif bir değerlendirme
yapamadığınız kanaatine varacaktır.
3. NE KADAR SÜREDİR İŞ ARIYORSUNUZ, NEDEN BULAMADINIZ?
Hazırlıklı değilseniz, üzerinizde stres yaratacak bir soru
türüdür. Eğer işten ayrıldığınız ve işsiz kaldığınız süre oldukça uzunsa,
birtakım gerçekçi açıklamalar getirmek zorundasınız. Vereceğiniz klasik
cevapların mülakatçının konuyu daha da derinleştirmesine neden olacağını ve
üzerinizde fazladan stres yaratacağını unutmayın. En uygun cevap örnekleri:
En uygun işi bulmak için iş arama süremi uzattım.
İş teklifleri almama rağmen tam anlamı ile niteliklerime
uygun bir pozisyon bulamadım.
Birtakım şahsi sorunlarım yüzünden iş arama sürecini aktif
olarak değerlendiremedim.
Lisansüstü öğrenimime devam etmeye karar verdim.
İş arama sürecinde bazı firmalara danışmanlık yaptığım ve
danışmanlık süresi tahminimden fazla uzadığı için iyi bir iş bulamadım.
Kariyerimde tamamen bir değişiklik yapmak istiyordum ve
deneyimsiz olduğum bir konuda iş aradım.
İş aramıyordum, siz beni aradınız(Personel danışmanlığı
firmalarına verilecek bir cevap örneği).
Doğal olarak bu tip cevap örnekleri kolaylıkla
çoğaltılabilir. Ama en uygunu, cevabın mantıklı olması ve sizi ilerde zor
duruma düşürecek türden olmaması gerekliliğidir.
4. FİRMAMIZA GERÇEK ANLAMDA BİR KATKI SAĞLAMANIZ NE KADAR
SÜRE ALACAK?
Oldukça uzun bir zaman dilimi belirtirseniz, mülakatçının
kafasında soru işareti oluşacaktır. Buna karşın verilecek, bir kaç gün veya bir
kaç hafta cevabı doğal olarak ciddiyetten uzak olacaktır. Kendi
niteliklerinizin bilincinde olarak mantıklı bir zaman dilimi
oluşturabilirsiniz. Herhalde, yeni işinizde sağlayacağınız katkının altı aydan
uzun bir zaman dilimini kapsamamasını belirtmeniz yeterli olacaktır.
5. FİRMAMIZIN BAŞARISINA NASIL KATKI SAĞLAYACAKSINIZ?
Yukarıda belirtilen soruyu hemen takip edebilecek bir soru
türüdür. Vereceğiniz cevap daha önce belirtiğiniz zaman dahilinde nasıl bir
performans prosedürü izleyeceğiniz konusunda karşı tarafa bilgi aktaracaktır.
Hayalcilikten uzak durun; gerçekçi ve ikna edici cevaplar verin. “Firmanızın
cirosunu iki katına çıkaracağım” gibi gerçekçilikten uzak cevaplar hakkınızda
işe bakış açınız ve ciddiyetiniz ile ilgili olarak mülakatçı yönünden soru
işaretleri oluşmasına neden olur.
6. FİRMAMIZDA NE KADAR ÇALIŞMAYI DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
Belki de en fazla stres yaratacak soru örneği. Dikkat
edilmesi gereken nokta bu soruya herhangi bir doğru veya yanlış cevabın
verilemeyeceğidir. Siz mülakatı yapan kişinin yerinde olsaydınız ne duymak
isterdiniz? Eğer, aktif, yenilikçi ve rekabete oldukça açık bir firmaya
başvuruyorsanız ve cevabınız; ” Emekli olana kadar firmanıza hizmet vermek
istiyorum” türü bir yaklaşım size puan kaybettirecektir. Bu tip bir ortam için
verilecek en güzel cevap; “Çok sık iş değiştiren bir kişi değilim, ama
çalıştığım firmada ilerleme olanakları kısıtlıysa ve önüm gerçekten kapalı ise
derhal yeni iş olanakları araştırırım”. Daha statik ve kamu gibi çalışan büyük
organizasyonlara başvuruyorsanız vereceğiniz cevap; ” Eğer firmam
performansımdan memnun olursa; emekli olana kadar kalmayı düşünürüm” cevabı
oldukça uygun olacaktır.
7. EĞER ŞU ANDA BU MÜLAKATI SİZ YAPIYOR OLSAYDINIZ NE
SORARDINIZ?
Cevap verirken yaratıcı olmaya özen gösterin. En uygun
cevap profesyonel kariyere yönelik sorular soracağınızı söylemek olurdu.
Örneğin, “Yarın itibariyle şirketimizin bir elemanı olsaydınız, ne tip bir
zaman diliminde bir üst pozisyona geçmeyi hedeflerdiniz?” Bu tip soruları
tahmin etmeye çalışmanız sizde gerçekten stres yaratabilir. Başa çıkmanın yolu
oldukça sık karşılaşılan bu tür bir soruya hazırlıklı olmaktır.
8. FİRMAMIZ HAKKINDA NE BİLİYORSUNUZ?
Eğer mülakat öncesi herhangi bir hazırlığınız yoksa ve
başvurduğunuz firma hakkında yeterli bilgi toplamadıysanız, bu soruya cevap
verebilmek sizin için oldukça stresli olacaktır. En doğru hareket firma
hakkında önceden detaylı bilgi toplamaktır.
9. BU YAŞTA DAHA FAZLA PARA KAZANMANIZ GEREKTİĞİNİ
DÜŞÜNMÜYOR MUSUNUZ?
Eğer elinize geçen ücret, piyasa değerlerinin gerçekten
altında seyrediyorsa, bu tip bir stres sorusu ile karşılaşmanız kesindir. Aynı
sektörde faaliyet gösteren meslektaşlarınızdan daha düşük ücret almanız,
mülakatçı için kesinlikle araştırılması gereken bir olgu olarak betimlenir.
Düşük ücret almanızın sebebi performansınızın yetersiz olmasından
kaynaklanabilir. Mülakatçı bu soruyu derinlemesine irdeleyecek ve maaş
yapınızdaki düşüklüğün sizden mi yoksa firmanın maaş skalalarından mı
kaynaklandığını belirlemek isteyecektir. Vermeniz gereken olası cevap:
“Kariyerime başlarken ücretten ziyade diğer faktörlerin daha önemli olduğunu
düşünüyordum, ama burada bulunmamın asıl sebebi aslında hak ettiğim seviyede
ücret almamın da önemli bir faktör olarak karşıma çıkmasıdır”.
10. BU POZİSYON İÇİN NİTELİKLERİNİZİN FAZLA / AZ OLDUĞUNU
DÜŞÜNÜYORUM.
Bu tip bir stres sorusu ile mülakatın sonunda
karşılaşabilirsiniz. Mülakatçı sizin hakkınızda vereceği karar konusunda size
son bir şans vermek istemektedir. Yani bu pozisyon için nitelikleriniz fazla
veya az olduğunu düşünerek, kendinizi daha iyi tanıtmanızı ve başvurduğunuz
pozisyona uygun olduğunuz konusunda kendisini ikna etmenizi beklemektedir.
STRES AZALTMA YÖNTEMLERİ…
Hazırlıklı olun; Zayıf yönlerinizi belirleyin ve karşı
tarafa belli etmemek için elinizden geleni yapın
Savunma pozisyonuna geçmekten daima kaçının.
Sakin olmaya çalışın.: Terleme, yerinde duramama, gözleri
kaçırma gibi belirleyici davranış türleri, mülakatçıya bir şeyler sakladığınız
imajını verir. Sakin olun.
Kontrollü ve anlaşılır bir şekilde sorulara cevap verin,
hızlı konuşmaktan kesinlikle kaçının.
>Sorulan soruya vereceğiniz cevap konusunda şüpheniz varsa, karşı tarafın hissedemeyeceği şekilde derin bir nefes alın ve mümkün olduğunca kendinizden emin olarak cevap verin.
MÜLAKATLARDA SORMANIZ GEREKEN SORULAR…
Firmanız bir şahıs firması mı ve sahibi kimdir?
Ne kadar süredir faaliyet gösteriyor?
Kaç tane çalışanınız var?
Hangi bÖlgelerde faaliyet gÖsteriyorsunuz?
Firmanızın karşılaştığı en büyük sorun/sorunlar nelerdir?
Organizasyon şemanızı ve iş tanımının bir kopyasını
alabilirmiyim?
Bu pozisyon iç kaynaklarınızdan niye doldurulamadı?
Yeni bir pozisyon mu yoksa bu pozisyonda çalışan kişi
ayrılıyor mu, neden?
Pozisyonun en önemli beklentilerini sıralarmısınız?
İşe alım kararını kim verecek?
Mülakat kaç aşamalı olarak gerçekleşecektir?
Eğer işe kabul edilirsem ne kadar süre içerisinde işe
başlamam gerekiyor?
İş teklifini yazılımı yapacaksınız ve yazılı bir iş tanımım
olacak mı?
İşyerinizi gezmemde herhangi bir sakınca varmı?
Firmanızın finansal durumu ile ilgili bana bilgi
aktarmanızda bu aşamada sakınca var mı, yok ise satışlar, bütçe ve satış
hedefleriniz ile ilgili bilgi verebilir misiniz?
Bu pozisyona kaç tane başvuru aldınız?
Kısa listenize giren kaç aday var?
İstihdam kararının verilmesi sizce ne kadar bir süre
içerisinde gerçekleştirilecek?
Firmanızda personel sirkülasyonu var mı, varsa oranı nedir?
Rakipleriniz kimlerdir?
PERSONEL DANIŞMANLIĞI FİRMALARINA SORMANIZ GEREKEN SORULAR…
Danışmanlığını yaptığınız bu kuruluşla kaç senedir
çalışıyorsunuz?
Danışmanlığını yaptığınız firma ile ilgili detaylı bilgi
verebilir misiniz?
Yazılı bir iş tanımı var mı, varsa bir kopyasını alabilir
miyim?
Pozisyon kime rapor veriyor?
Gizliliğe dikkat ediyor musunuz?
Benim onayımı almadan özgeçmişimi herhangi bir firmaya
gönderecek misiniz?
Aynı konuyu sizden başka çalışan danışmanlık firması var
mı?
Ön eleme ve mülakat prosedürünüz hakkında bilgi verebilir
misiniz?
Bu pozisyon neden boş?
Ne kadar süredir doldurulamıyor?
Ne kadar süredir bu pozisyonla ilgili olarak
çalışıyorsunuz?
Pozisyonun maddi olanakları ile ilgili bilgi alabilir
miyim? (Ücret, firma arabası, performans değerlendirmeleri, sağlık veya hayat
sigortası vs.)
Danışmanlığını yaptığınız firmada beni kim iş görüşmesine
alacak? ( Pozisyonu, yönetim tarzı, kişiliği ile ilgili bazı temel bilgiler) ve
işe alma kararını kim verecek?
Mülakat öncesi firma hakkında daha detaylı bilgi alabileceğim kaynakları söyler misiniz?
Kaynak: www.kariyer.net
