Başarılı lider “en iyileri” elinde tutar!

Dünyanın 130 ülkesinde faaliyet gösteren, 60 bin çalışanı ve 16 milyar dolar cirosu bulunan Xerox, ‘rekabet için gerekli farklılığı insan kaynağını yaratır’ bilinciyle yönetiliyor. ‘İş için iyi’ olanın işe alındığı firmada, başarılı çalışanları tutmanın yolunun, iyi yöneticiler olduğuna inanılıyor.
Ar-Ge’de çalışacak kişiler, dünyanın en iyi üniversitelerine gidilerek okula kayıt yaptırdıkları ilk günden itibaren takip ediliyor. Geleceğin yönetici adaylarının yetkinlikleri, ‘Xerox İş Akademisi’nde artırılıyor.

Xerox’un ürünleri, dünyanın 8 ayrı yerindeki Ar-Ge geliştirme merkezlerinde tasarlanarak, 9 ülkedeki 12 ayrı fabrikada üretiliyor. 2004 cirosu 16 milyar dolar olan firmanın 2004 sonu itibariyle aldığı patent sayısı ise 55 bin 300.

Xerox’un dünya çapında 100’ün üzerinde ülkeyi kapsayan Gelişmekte Olan Ülkeler (DMO) Bölgesi İnsan Kaynaklarından Sorumlu Başkan Yardımcısı Thomas Maddison, ‘Büyük insanlar, büyük insanların çalıştığı organizasyonlara katılırlar. İyi yöneticiler, yeni yöneticiler yetiştirirler. İnsanlar kurumlara işe girer, oradan yöneticileri nedeniyle ayrılırlar’ diyor. ‘Bizimle ömür boyu çalışacak elemanlar arıyoruz’ diyen Maddison ile Xerox’un dünya genelindeki İK uygulamalarını konuştuk.

İYİ ÖĞRENCİLER TAKİPTE

Xerox’un en önemli özelliği, yeni buluşlar yapması. Bu buluşları yapan ar-ge departmanında çalışacak yetenekli kişileri nasıl buluyorsunuz?

– Dünyadaki en iyi üniversitelere giderek en iyi öğrencileri bünyemize katmak için araştırıyoruz. Okula başlangıçlarından mezun oluşlarına kadar onları takibe alıyor, kim olduklarını öğreniyoruz. Büyük insanlar, büyük insanların yer aldığı organizasyonlarda çalışırlar. Princeton, Yale gibi üniversitelerdeki en iyi öğrencilerin tümünün iyi para kazanabileceklerini biliyoruz. Onlara anlatmamız gereken, ‘Xerox’ta çalışmanın nasıl bir şey’ olduğu. Onlar çalışacakları yeri seçerken kimlerle çalışacaklar, takım arkadaşları kim olacak, orada kendileri gibi kişiler var mı diye bakarlar. Çalışma ortamımız, sunduğumuz olanaklar ve içerdeki insanların kalitesi bizi diğer firmalardan ayırıyor.

‘En iyi’leri belirlerken kriterleriniz neler?

– Güçlü değerlerimiz var. Birincisi, insanların çalışma becerileri ve ilişkileri güçlü olmalı. İkincisi, iş hedeflerimizi benimsemeli, onu kendi iş hedefleriyle özdeşleştiren bir takım oyuncusu olmalı. Güçlü insan ilişkileri, başarılı bir takım çalışmasını sağlar. Takım çalışması çok önemli çünkü biz bireysel starlar aramıyoruz. Kendi takımıma eleman alacağım zaman, kişinin kendini geliştirebilme yeteneğine çok önem veririm. Kendi kendime, ‘bu kişi benim takımımla çalışarak nasıl gelişir’ diye sorarım. Genel olarak şirkette de kendini geliştirme potansiyeli olan kişileri arıyoruz. Felsefemiz ‘En iyiyi bul, en iyiyi çalıştır.’

Bulduğunuz ‘en iyi’lerin kuruma bağlılığını nasıl sağlıyorsunuz?

– Başarılı insanları kurumda tutmanın yolu, iyi yöneticilerdir. Çünkü insanlar kurumlara işe girer, ancak işi bırakırken yönetici nedeniyle ayrılırlar. Bizim için iyi çalışanları tutmanın iki yolu var. Birincisi, yöneticinin kaliteli olduğundan emin olmak. İkincisi, insanların başarılı olduklarından emin olmak. Donanımlı kişileri çalıştırıyorsanız ve başarılı değillerse, birçok kurum ‘yeteneksizleri çalıştırıyorduk’ diyecektir. Bana göre, insanları başarılı hale getirmek için çaba göstermeliyiz. Bu uzun bir süreçtir ve tesadüfen olmaz. İnsanların başarılı olmaları için, çok çalışmak zorundayız. Görevimiz onların başarılı olmalarını sağlamak. Bence hayat boyu çalışacak kişiler aramalıyız. Bu, kuruma bağlılıkla ilgili.

‘İyi’ yönetici kimdir?

– İyi yöneticiler, yeni yöneticiler yetiştirirler. Bu bir değişim, dönüşüm sürecidir. Biz kimsenin doğal yetenekle yönetici olarak doğduğuna inanmıyoruz. Herkesin yardıma ve yönlendirilmeye ihtiyacı vardır ve bu eğitim verildiğinde, herkesin yönetici özellikleri ortaya çıkabilir. İyi yönetici, kritik olarak yaratabilir veya yok edebilir. İyi yöneticiler ayrıca, kendilerinden sonra gelecek müdürleri seçecek kişilerdir. İnsanların müdür olarak doğduklarına değil, yönetici olmak için desteğe ihtiyaçları olduğuna inanıyoruz.

Sıradan insanlardan sıradışı yöneticilere

Xerox’un geleceğin yöneticilerinin katıldığı ‘Xerox İş Akademisi’ (Xerox Business Academy) işlevinin tam olarak nedir?

– Akademi, firmamızdaki sıradan insanların sıradışı yöneticilere dönüşmesine yardımcı oluyor. Business Academy’e, yöneticilerin tavsiye ettiği ve geleceğin yöneticileri olarak görülen kişiler katılıyor. İş yönetiminden çalışan yönetimine, finansa kadar belli araçlarla donatılıyorlar. Yerel, bölgesel ve global olmak üzere üç farklı kademe var. Global kademe, tamamen global ölçekli lider yetiştirirken bir yandan da bölgesel ve yerel çalışacak liderler de yetiştiriliyor.

Yöneticilerimizin yüzde 90’ı içeriden

Yöneticilerinizin Xerox’ta ortalama çalışma süreleri nedir?

– Xerox’u diğer şirketlerden farklılaştıran etkenlerden biri, tüm hayatları boyunca Xerox’ta çalışmış elemanları olması. Tepe yöneticilere baktığınızda, hepsi 20-25 yılın üzerinde sürekli Xerox’ta çalışan kişiler ve yüzde 90-95’i tabandan içerden terfiyle geldi. Başkan seviyesindekilerin minimum çalışma süreleri 20-30 yıl. 65 yaşında emekli olarak işten ayrılan, tüm yaşamı boyunca Xerox’ta çalışmış kişiler var.

CEO’muz 25 yıl önce satış temsilcisiydi

Çalışanların en alttan başlayarak en üste yükselme şansları var mı?

– Xerox’un başarısını belirleyen şeylerden biri, en alt seviyeden başlayan kişilerin yetenekli olmaları. Xerox’un şimdiki CEO’su Anne Mulcahy, 25 yıl önce en alt seviye olan satış temsilcisi olarak işe başladı. En tepeye doğru ilerleyebildi. Gelecek CEO’nun da şu anda dünyanın herhangi bir yerindeki Xerox organizasyonunda olduğuna inanıyorum. Şu anda yetişmekte olduğunu biliyoruz. Bizim için önemli olan, doğru insanı doğru şekilde seçmek.

Yılda 10 bin kişiye eğitim

İş Akademisi’nde süreç nasıl işliyor?

– Xerox’ta her yönetici, kendine iki soru sorar. ‘Takıma kim girecek, nereye yükselecek, bir sonraki kariyer basamağı ne olacak’ ve ‘oraya yükseldikten sonra yerini kim alacak’. Bu, en alt kademeden en üste kadar yükselerek gider. Belirli kriterlerimiz var. Bu kriterleri taşıyanlar terfi imkanına sahip olabiliyorlar. 60 bin çalışanımızın 10 bini yönetim eğitimlerinden geçiyor. Akademi’ye ise yılda 2 bin 500 kişi katılıyor.

Sosyal hizmet için 12 ay izin

Çalışanlara bir sosyal sorumluluk projesinde çalışmak üzere, 12 aya kadar ücretli izin veriyorsunuz.

– Evet. Talep çalışanlardan geliyor. Afrika’da ev, okul, hastane yapımına yardımcı olmak olabiliyor. Çalışan ‘ben yapmak istiyorum’ derse, Xerox buna izin veriyor. En son Hindistan’daki arkadaşlarımız tsunami sonrasında yardımda bulundular. Hem sosyal sorumluluk alanında katkıda bulunuyor, hem de çalışanlarımızın duygularını paylaşıyoruz.